Εισήγηση στις συσκέψεις με τις Ενώσεις και συλλόγους γονέων στο δήμο Διονύσου και Αχαρνών για την ειδική αγωγή

Αγαπητοί γονείς, αγαπητοί συνάδελφοι,

όλοι μας έχουμε εμπειρία  της τραγικής κατάστασης που επικρατεί στο δημόσιο σχολείο. Κανένας διορισμός στην εκπαίδευση δεν έχει γίνει εδώ και μια δεκαετία με αποτέλεσμα οι ανάγκες  σε εκπαιδευτικούς (φέτος έχουν γίνει πάνω από 30.000 προσλήψεις αναπληρωτών μέχρι σήμερα, ενώ κενά υπάρχουν ακόμη στα σχολεία) να καλύπτονται  με αναπληρωτές, οι οποίοι δεν προσλαμβάνονται με την έναρξη της σχολικής χρονιάς, έτσι ώστε τα σχολεία να μπορούν κάνουν σωστό προγραμματισμό για την ομαλή λειτουργία τους. Απόρροια αυτού είναι οι χιλιάδες χαμένες διδακτικές ώρες, τα κενά και οι ελλείψεις στην Ειδική Αγωγή, το ολοήμερο Δημοτικό και Νηπιαγωγείο που οδηγείται σε εκφυλισμό. Οι λαϊκές οικογένειες που όχι απλά βάζουν το χέρι βαθιά στην τσέπη (όταν αναγκάζονται να πληρώνουν για ξένες γλώσσες, φροντιστήρια, ιδιωτικά κέντρα Ειδικής Αγωγής κτλ.),αλλά βιώνουν και τα καθημερινά αδιέξοδα, το άγχος της διαπαιδαγώγησης των παιδιών τους χωρίς καμιά ουσιαστική στήριξη.

 Με το νέο δε ΠΔ 79 για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση οι εκπαιδευτικοί γενικής αγωγής  διδάσκουν και μαθήματα εκτός του επιστημονικού τους αντικειμένου ( φυσική αγωγή, μουσική, θεατρική αγωγή). Από την άλλη την Παράλληλη στήριξη μπορεί να την αναλάβει οποιοσδήποτε εκπαιδευτικός προκειμένου να συμπληρώσει το διδακτικό του ωράριο, η ΠΣ να μοιράζεται τις περισσότερες φορές ανάμεσα σε 2-3 παιδιά, ακόμα και σε διαφορετικά σχολεία, όπως συμβαίνει και με τους εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων. Η μάθηση δεν μπορεί να γίνεται με τον εκπαιδευτικό λάστιχο, με αντιεπιστημονικές αναθέσεις και ενοποιήσεις και τον εκπαιδευτικό να διδάσκει ό,τι τύχει.

 Με το ίδιο ΠΔ δυσκόλεψαν οι προϋποθέσεις για να χωριστεί ένα τμήμα, όταν μέσα σε αυτό υπάρχουν  μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Μέσα στις τάξεις μας εμφανίζονται όλα τα προβλήματα που βιώνει η λαϊκή οικογένεια ειδικά σε εποχή με τόσα χρόνια κρίση. Προβλήματα μαθησιακά, κοινωνικά, συναισθηματικά, συμπεριφοράς και αυτά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν ολόπλευρα, μέσα σε 25αρια και 28άρια τμήματα και χωρίς καμία υποστήριξη στον εκπαιδευτικό. Είναι απόλυτη ανάγκη σήμερα να υπάρξει άμεση μείωση αριθμού μαθητών ανά τμήμα, φροντιστηριακά τμήματα, ενισχυτική διδασκαλία από την πρώτη μέρα έναρξης του σχολείου.

Αυτά έχουν βέβαια αντίκτυπο  στις ανάγκες και στα   μορφωτικά δικαιώματα των παιδιών, που φοιτούν σε ακατάλληλα έως και επικίνδυνα σχολικά κτίρια, σε σχολεία στα οποία δεν έχει γίνει κανένας επιστημονικός αντισεισμικός έλεγχος, χωρίς υποδομές για αθλητισμό, πολιτισμό (σε πολλά σχολεία δεν υπάρχουν αίθουσες εκδηλώσεων, αφού έχουν μετατραπεί σε αίθουσες διδασκαλίας). 

Με αυτό τον τρόπο υλοποιείται η αντιλαϊκή - αντιεκπαιδευτική πολιτική της σημερινής κυβέρνησης, αλλά και όλων των προηγούμενων που στηρίζουν την πολιτική της ΕΕ και του ΟΟΣΑ, του ΣΕΒ και άλλων επιχειρηματικών ομίλων. Άλλωστε αυτοί  στο 3^ο Μνημόνιο ψήφισαν υπέρ του «εξορθολογισμού» των δαπανών, υπέρ της μείωσης του αριθμού των εκπαιδευτικών  και την προώθηση της αυτονομίας, δηλαδή την κατηγοριοποίηση των σχολείων. Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής βιώνουμε σήμερα και κανείς δεν πιστεύει ότι η κατάσταση στην εκπαίδευση βελτιώθηκε από αυτά τα μέτρα. Ίσα ίσα το αντίθετο. 

Ένα ακόμη προαπαιτούμενο στα πλαίσια των μνημονιακών δεσμεύσεων με την ΕΕ είναι και ο νόμος 4547/2018 για τις «δομές υποστήριξης της εκπαίδευσης». Μέσα από το νόμο αυτό προωθούνται μια σειρά από αντιδραστικές αλλαγές στη δομή και στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης

( νέα οργανογράμματα, δημιουργία νέων δομών μέσα από  συγχωνεύσεις και καταργήσεις ήδη υπαρχόντων, νέο καθηκοντολόγιο των στελεχών εκπαίδευσης κλπ), και  κυρίως στο κρίσιμο κομμάτι της παιδαγωγικής ευθύνης και της καθοδήγησης. Ως επίκεντρο τίθεται η σχολική μονάδα, όχι βέβαια για να στηριχθεί με εκπαιδευτικούς, με βοηθητικό προσωπικό, με υποδομές και χρηματοδότηση, με μόνιμο προσωπικό καθαριότητας, αλλά για να αποκτήσει τη δυνατότητα «…αυτόνομου σχεδιασμού και υλοποίησης του εκπαιδευτικού έργου» Στην πράξη δηλαδή να επιλύει από μόνο του το κάθε σχολείο όλα τα κρίσιμα ζητήματα λειτουργίας του.

Μέσα από το νόμο για τις δομές υποστήριξης της εκπαίδευσης  θα δοθεί το τελικό χτύπημα στην ΕΑ. «Η δεύτερη μεγάλη τομή του παρόντος νόμου είναι η ίδρυση των ΚΕΣΥ (Κέντρα Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης), τα οποία διαδέχονται τα υφιστάμενα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕΔΔΥ),αλλά με πολύ ευρύτερο ρόλο και αποστολή που δεν περιορίζεται στο πεδίο της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης αλλά επεκτείνεται και σε θέματα συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού, καθώς και υποστήριξη της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης και προόδου του συνόλου του μαθητικού πληθυσμού»!

Αυτό σημαίνει ότι συνενώνονται διαφορετικοί μεταξύ τους εκπαιδευτικοί και παιδαγωγικοί τομείς σε μια υπηρεσία, εξυπηρετώντας προφανώς όχι τις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών αλλά την εξοικονόμηση πόρων και προσωπικού.

Μέχρι σήμερα, το ΚΕΔΔΥ,  ως διακριτή υποστηρικτική δομή της Ειδικής Εκπαίδευσης, είχε  την αποκλειστική αρμοδιότητα να ανιχνεύει το βαθμό δυσκολίας του παιδιού, να καταρτίζει προσαρμοσμένα, εξατομικευμένα ή ομαδικά προγράμματα ψυχοπαιδαγωγικής και διδακτικής στήριξης και να εισηγείται το κατάλληλο σχολικό πλαίσιο, με το κατάλληλο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΕΑΕ) καθώς και την πορεία των μαθητών σε συνεργασία με τους σχολικούς συμβούλους της ΕΑΕ.

Η 5μελής επιστημονική ομάδα, που αποτελούνταν από τον ειδικό παιδαγωγό, Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, τον παιδοψυχίατρο ή παιδίατρο με ειδίκευση στην παιδονευρολογία, τον κοινωνικό λειτουργό, τον ψυχολόγο και τον λογοθεραπευτή - στην ομάδα θα μπορούσε να συμμετέχει εργοθεραπευτής ή μέλος του εξειδικευμένου Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού – πραγματοποιούσε  γνωματεύσεις.

Θέτουμε, λοιπόν, το εύλογο ερώτημα: Ανταποκρίθηκε η δομή αυτή στο σύνθετο και απαιτητικό έργο της; Σίγουρα η λειτουργία της ήταν ελλειμματική και συμβάδιζε με τη γενική εικόνα της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Ο αριθμός των ΚΕΔΔΥ ήταν πολύ μικρός σε σχέση με τις ανάγκες που υπάρχουν, ήταν υποστελεχωμένα, με τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων να είναι αναπληρωτές και οι λίστες των εν αναμονή μαθητών για γνωμάτευση να είναι τεράστιες.

Ταυτόχρονα, με το ρόλο και την αποστολή τους, τα ΚΕΔΔΥ ήταν ενταγμένα και δεν απέκλιναν από το πλαίσιο της γενικότερης κυβερνητικής και ευρωενωσιακής πολιτικής, που διαχρονικά έχει στην προμετωπίδα της την ένταξη όλων των παιδιών στη Γενική Εκπαίδευση χωρίς όμως τις ανάλογες υποδομές. Τίτλος εύηχος που χρησιμοποιείται, προσχηματικά, για να δικαιολογηθούν η διαχρονική υποβάθμιση των διακριτών δομών της Ειδικής Αγωγής, τα μειωμένα κονδύλια, αποκλειστικά από το ΕΣΠΑ, με παντελή έλλειψη χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό, η αδιοριστία χιλιάδων επιστημόνων κ.ά.

Πέρα, όμως από όλα αυτά το ΚΕΔΔΥ, από συγκρότησής του, διασφάλιζε, στο μέτρο του δυνατού, αυτό που αποτελεί επιστημονικό προαπαιτούμενο για τη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής στον τομέα της Ειδικής Αγωγής και παρέμβασης: Τη γνωμάτευση. Και αυτός ο ρόλος αποτελεί τη βάση για την παραπέρα αναβάθμιση, επέκτασή τους και όχι την κατάργησή τους.

Ο 4547/2018 έρχεται να αλλάξει ριζικά το τοπίο αυτό εις βάρος των παιδιών. Ο αριθμός των ειδικών επιστημόνων, ειδικών παιδαγωγών που προβλέπονται στη νέα δομή, τα ΚΕΣΥ είναι πάρα πολύ μικρός ακόμα και για τη σύνταξη αξιολογικής έκθεσης. Με βάση την κατανομή του προσωπικού δε θα υπάρχει σε κάθε ΚΕΣΥ ούτε καν ένας από όλες τις ειδικότητες που στελέχωναν ένα ΚΕΔΔΥ. Δε συζητάμε για την ουσιαστική στήριξη των μαθητών.

Επιπλέον, από τις θέσεις που συστήνονται, καταργείται, με πρόσχημα την ιατρικοποίηση της παιδαγωγικής διαδικασίας, η ειδικότητα του παιδονευρολόγου!  Καταργώντας την ειδικότητα του παιδονευρολόγου, καταργείται  το στέρεο έδαφος να ευδοκιμήσει η ειδική παιδαγωγική και αναγκάζονται οι γονείς να ξαναβάλουν το χέρι βαθιά στην τσέπη για να απευθυνθούν στα ιδιωτικά κέντρα γνωμάτευσης και να χρυσοπληρώσουν, ιδιωτικά πια, την υπηρεσία τους.

Επιπλέον, μέσα από το νόμο τίθενται ένα σωρό καινούργια προαπαιτούμενα για να φτάσει ένας γονέας με το παιδί του στο ΚΕΣΥ για να πάρει τελικά την αξιολογική - περιγραφική έκθεση.

Για να ασχοληθεί το ΚΕΣΥ με ένα παιδί με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες  πρέπει να έχει «αιτιολογημένη εισήγηση του συλλόγου διδασκόντων προς το Κ.Ε.Σ.Υ., από την οποία να προκύπτει ότι έγιναν όλες οι αναγκαίες υποστηρικτικές παρεμβάσεις από τη σχολική μονάδα του μαθητή, τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων αυτών, καθώς και το βραχυχρόνιο πρόγραμμα παρέμβασης, το οποίο έχει συνταχθεί και υλοποιηθεί από την Ε.Δ.Ε.Α.Υ. ή την Ομάδα Εκπαιδευτικής Υποστήριξης»!

Με βάση το άρθρο 11 παράγραφος 2 του ν. 4547 και την εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας που έστειλε σε όλες τις σχολικές μονάδες στις 21/12/2018 για τις Ομάδες Εκπαιδευτικής Υποστήριξης προβλέπεται συγκεκριμένα ότι: «….στις σχολικές μονάδες που δεν λειτουργεί Ε.Δ.Ε.Α.Υ., συνιστάται για την άσκηση της αρμοδιότητας αυτής ομάδα εκπαιδευτικής υποστήριξης μαθητών, η οποία υποστηρίζεται στο έργο της από το Κ.Ε.Σ.Υ., συγκροτείται με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων και αποτελείται από το διευθυντή ή τον υποδιευθυντή του σχολείου, τον υπεύθυνο εκπαιδευτικό επικοινωνίας με το Κ.Ε.Σ.Υ. και τον υπεύθυνο εκπαιδευτικό του τμήματος.»

Στην ουσία, σε όσα σχολεία, με ευθύνη του Υπ. Παιδείας, δε λειτουργεί Ε.Δ.Ε.Α.Υ. (Επιτροπή Διεπιστημονικής Εκπαιδευτικής Αξιολόγησης και Υποστήριξης και αποτελείται από  τον /τη διευθυντή/ντρια της Σχολικής Μονάδας, τον Εκπαιδευτικό Ειδικής Αγωγής της Σχολικής Μονάδας, τον ψυχολόγο και τον κοινωνικό λειτουργό),  που στην πράξη είναι ελάχιστες, οι εκπαιδευτικοί μέσω των Ομάδων Εκπαιδευτικής Υποστήριξης (στις οποίες το ένα μόνο μέλος - ο υπεύθυνος επικοινωνίας με το ΚΕΣΥ - έχει γνώσεις ειδικής αγωγής), αναλαμβάνουν την ευθύνη να κάνουν την πρώτη διάγνωση  και να διαμορφώσουν κι εφαρμόσουν βραχύχρονα Εξατομικευμένα Προγράμματα Εκπαίδευσης (Ε.Π.Ε.) σε μαθητές που χρήζουν ειδικής εκπαιδευτικής υποστήριξης! Δηλαδή οι εκπαιδευτικοί καλούμαστε να αντικαταστήσουμε  τη διεπιστημονική επιτροπή  και στη συνέχεια να εφαρμόσουμε εκπαιδευτική παρέμβαση, χωρίς στην ουσία να έχουμε στα χέρια μας επιστημονική διάγνωση!

Είναι προφανές ότι είναι αντιεπιστημονικό και αντιπαιδαγωγικό να γίνεται κάτι τέτοιο από τις Ομάδες Εκπαιδευτικής Υποστήριξης! Εκτός των άλλων, μπορεί να οδηγήσει σε κινδύνους πρώτα και κύρια για το ίδιο το παιδί! Η διαδικασία της αξιολόγησης διάγνωσης είναι έργο διεπιστημονικής ομάδας, η οποία πρέπει να χαράσσει και τους άξονες της εκπαιδευτικής παρέμβασης!

Επιπλέον, ο νόμος 4547 προβλέπει ότι ο Σύλλογος Διδασκόντων με τις Ομάδες Εκπαιδευτικής Υποστήριξης, αφού αιτιολογημένα  αποδείξει ότι πήρε όλα τα αναγκαία μέτρα και δεν υπήρχε κάποιο αποτέλεσμα, στέλνει τον μαθητή στο ΚΕΣΥ για ατομική αξιολόγηση και αξιολογική έκθεση-γνωμάτευση! Κι επειδή ο χρόνος είναι πολύτιμος για την έγκαιρη εκπαιδευτική υποστήριξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες και η προαναφερόμενη διαδικασία είναι χρονοβόρα, στην ουσία εξαναγκάζονται οι οικογένειες των παιδιών αυτών να απευθύνονται στον ιδιωτικό τομέα για την απαραίτητη διάγνωση.

Το κράτος αντί να κάνει μόνιμους μαζικούς διορισμούς όλων των ειδικοτήτων (εκπαιδευτικών, Ειδικού Εκπαιδευτικού και Βοηθητικού Προσωπικού) στα δημόσια σχολεία, ειδικά και γενικά, και αντί να στελεχώσει όλες τις αναγκαίες δομές της ειδικής αγωγής, ώστε έγκαιρα και με επιστημονικό τρόπο να εξασφαλίζεται σε όλα τα παιδιά με ειδικές ανάγκες η αναγκαία εκπαιδευτική υποστήριξη, μεταφέρει την ευθύνη του στις πλάτες των εκπαιδευτικών και μάλιστα της γενικής αγωγής! Η όποια άτυπη παιδαγωγική αξιολόγηση κάνει ο εκάστοτε εκπαιδευτικός στα πλαίσια της εκπαιδευτικής διαδικασίας και πάντα προς όφελος του μαθητή, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αντικαταστήσει τη διεπιστημονική αξιολόγηση-διάγνωση αλλά και πλήρη εκπαιδευτική υποστήριξη στην οποία πρέπει να έχει δικαίωμα πρόσβασης κάθε μαθητής.

 Εμείς οι εκπαιδευτικοί απαιτούμε:

• Την κατάργηση του νόμου 4547.
• Την πλήρη στελέχωση των δομών της ειδικής αγωγής με όλο τα απαραίτητο προσωπικό και τη δημιουργία όλων των αναγκαίων διεπιστημονικών δομών που απαιτούνται, ώστε να γίνεται έγκαιρα - και με τον επιστημονικά ορθό τρόπο - η διαδικασία της έγκαιρης διάγνωσης, της αξιολόγησης και κατ΄ επέκταση της υποστήριξης.

Διεκδικούμε:

• Διαχρονικά, με τους πρόσφατους αγώνες μας και με την κλιμάκωσή τους στο επόμενο διάστημα, στελέχωση όλων των αναγκαίων δομών Ειδικής και Γενικής Αγωγής, με 30.000 μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών και του αναγκαίου αριθμού ΕΕΠ και ΕΒΠ, με μονιμοποίηση τώρα όλων των αναπληρωτών, ώστε να μπορεί κάθε παιδί με ειδικές ανάγκες, να έχει έγκαιρη διάγνωση και άμεση εκπαιδευτική υποστήριξη, στη δομή του δημόσιου σχολείου που έχει ανάγκη, κάθε παιδί  να ικανοποιεί μέσα στο σχολείο τις σύγχρονες μορφωτικές ανάγκες.

Στους αγώνες αυτούς ,  θέλουμε συνοδοιπόρους μας εσάς τους γονείς για ένα σχολείο που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του 21^ου αιώνα και θα ικανοποιεί τις σύγχρονες μορφωτικές ανάγκες των παιδιών μας. Σε κοινό μέτωπο, γονείς, εκπαιδευτικοί για  να διεκδικήσουμε το πραγματικά σύγχρονο και επιστημονικά αναγκαίο γι' αυτά τα παιδιά. Το σύγχρονο δεν προσδιορίζεται μόνο από το ίδιο το παιδί και τις ειδικές ανάγκες του αλλά προκύπτει από την ίδια τη δυνατότητα που γεννά η πρόοδος της επιστήμης. Επομένως, καθετί που έχει παραχθεί, πνευματικό ή υλικό, να διατεθεί στην υπηρεσία του παιδιού.

Μαρία Σφυρή

Αντιπρόεδρος του συλλόγου Π.Ε Αν. Αττικής «Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ»