Πήρε τη σκυτάλη από τις προηγούμενες κυβερνήσεις (ΝΔ - ΠΑΣΟΚ) και προχώρησε με ιδιαίτερα γοργά βήματα στην αναδιοργάνωσή της, με μια σειρά μέτρων που πήρε. Η κυβέρνηση και το υπουργείο με τα μέτρα αυτά προσπαθούν να πετύχουν τόση και τέτοια αναβάθμιση ώστε να υπηρετείται καλύτερα το κεφάλαιο. Υπ' αυτό το πρίσμα θέλουν να κάνουν την Επαγγελματική Εκπαίδευση πιο «ελκυστική» για τους μαθητές, να την εκσυγχρονίσουν. Φυσικά, στη διαδικασία αυτή υπάρχουν αντιφατικά χαρακτηριστικά, π.χ. το κόστος για υποδομές που κυρίως βρίσκονται από προγράμματα ΕΣΠΑ και δεν αφορούν όλα τα σχολεία, οι περικοπές τμημάτων - τομέων - ειδικοτήτων μέσω διαρκών «αξιολογήσεων» των δομών, υποβαθμίζουν αντικειμενικά τις σπουδές των μαθητών.

Βασική στόχευσή τους, όπως και όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, με τις διάφορες νομοθετικές πρωτοβουλίες και μέτρα που πήραν τα δύο τελευταία χρόνια, είναι η ΕΕΚ συνολικά να παίξει πιο ενεργό ρόλο στην καπιταλιστική οικονομία και στις κάθε φορά ανάγκες των εργοδοτών και των επιχειρήσεων, τόσο σε κλαδικό επίπεδο όσο και σε περιφερειακό.

Δεν είναι τυχαίες άλλωστε ούτε οι δομικές αλλαγές που εμπεριέχονται στο 3ο μνημόνιο και η επέκταση της μαθητείας στη χώρα μας, που ψηφίστηκε από όλα τα αστικά κόμματα, αλλά ούτε και ο προβληματισμός που υπάρχει στα αστικά επιτελεία σε όλα τα επίπεδα μέχρι και την ΕΕ (υπουργοί Παιδείας ΕΕ το 2015, βασικό πακέτο μεσοπρόθεσμων μέτρων για την περίοδο 2015 - 2020), για το ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει η ΕΕΚ.

Τα στελέχη του υπουργείου Παιδείας μπορούμε να πούμε ότι «όργωσαν» και φέτος όλη την Ελλάδα και τα ΕΠΑΛ, για να παρουσιάσουν το έργο τους για την ΕΕΚ, ενώ ταυτόχρονα έκαναν διάφορες εκδηλώσεις (π.χ. «Το ΕΠΑΛ δημιουργεί») και «έτρεξαν» και καμπάνια ενημέρωσης μαθητών και γονέων για να διαφημίσουν τα ΕΠΑΛ.

Το υπουργείο ανέλυσε με ειδική έκθεση την υφιστάμενη κατάσταση στα ΕΠΑΛ (μεγάλη υποβάθμιση, λύση ανάγκης κι όχι επιλογή, δύσκολα ψυχοκοινωνικά προβλήματα που ζητούν λύση, «αποστράτευση» μερίδας εκπαιδευτικών κ.λπ.). Ο προβληματισμός επικεντρώθηκε στην έμφαση που πρέπει να δοθεί στην παρακολούθηση και την πιο στενή σύνδεσή της με τους κλάδους που το κεφάλαιο κάθε φορά αναπτύσσει για να εξασφαλιστεί η κερδοφορία του αλλά και στους τρόπους γενίκευσης της μαθητείας, της φθηνής, δηλαδή, προσφοράς εργατικού δυναμικού για τις επιχειρήσεις.

Οι ανάγκες των μαθητών των ΕΠΑΛ να μάθουν ουσιαστικά ένα επάγγελμα, να έχουν πλήρη δικαιώματα και σταθερή εργασία βρίσκονται στον αντίποδα των κυβερνητικών επιλογών, των άλλων αστικών κομμάτων. Γι' αυτόν το λόγο μια σειρά ΜΜΕ (ανεξάρτητα από τη στάση τους απέναντι στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, π.χ. ΣΚΑΪ) διαφημίζουν τις αλλαγές στα ΕΠΑΛ, ιεραρχώντας τες ως στρατηγικό στόχο για την ανάκαμψη των κερδών του κεφαλαίου.

Στη συνέχεια σταχυολογούνται ορισμένα από τα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε την έναρξη της ενισχυτικής διδασκαλίας στα ΕΠΑΛ, όπως προβλέπεται στα Γυμνάσια και στα ΓΕΛ. Ενα πάγιο αίτημα των εκπαιδευτικών και των μαθητών, που καθιερώθηκε μόλις φέτος, την ίδια ώρα όμως οι προσλήψεις των εκπαιδευτικών για να στηρίξουν την ενισχυτική δεν ήταν αρκετές για να καλύψουν τις ανάγκες των μαθητών.

Στο ίδιο πλαίσιο προσανατολίζεται να λειτουργήσει την επόμενη σχολική χρονιά το πρόγραμμα «Μια νέα αρχή στα ΕΠΑΛ». Το πρόγραμμα αφορά τη στήριξη μαθητών και εκπαιδευτικών με μια νέα μορφή ενισχυτικής διδασκαλίας στη Γλώσσα και στα Μαθηματικά, όπως επίσης και την ψυχοκοινωνική στήριξη των μαθητών από ψυχολόγους, την εκπόνηση σχεδίων δράσης με στόχο την καινοτομία και τη δημιουργικότητα, την εφαρμογή του θεσμού του Συμβούλου Καθηγητή, τον εξοπλισμό των σχολείων με συστήματα τηλεδιάσκεψης για δικτύωση των σχολείων μεταξύ τους αλλά και με την κοινωνία. Μάλιστα, το ίδιο το πρόγραμμα η κυβέρνηση το διαφημίζει στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (CEDEFOP), που το προβάλλει ως μια καλή σχολική πρακτική. Για το σκοπό αυτό τη νέα σχολική χρονιά θα προσληφθούν επιπλέον 700 αναπληρωτές στις ειδικότητες φιλολόγων, μαθηματικών και ψυχολόγων. Σταγόνα στον ωκεανό, δηλαδή, για τις πραγματικές ανάγκες των ΕΠΑΛ. Αλλά και πέρα από αυτό, κατά τη γνώμη μας είναι ζήτημα που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Δηλαδή, το γεγονός ότι με την πρόσληψη ψυχολόγων μόνο στα ΕΠΑΛ, ουσιαστικά δημιουργούνται προϋποθέσεις ώστε να μπαίνουν ταμπέλες στους μαθητές, να θεωρείται ότι τα προβλήματα των μαθητών των ΕΠΑΛ είναι ψυχολογικά και ότι δεν αναπτύσσονται στη βάση των κοινωνικών αντιθέσεων που γεννά ο καπιταλισμός και η κυβερνητική πολιτική που τον υπηρετεί.

Τα ολιγομελή τμήματα προκύπτουν αντικειμενικά λόγω της φύσης αλλά και της δομής της ΕΕΚ. Από τη μια, υπάρχει ανάγκη να υπάρχουν μικρά τμήματα λόγω των εργαστηριακών μαθημάτων και της ανάγκης πιο άμεσης εμπλοκής των εκπαιδευτικών στη μαθησιακή διαδικασία. Από την άλλη, λόγω της επιλογής τομέα και ειδικότητας στη Β' και στη Γ' τάξη αντίστοιχα, ο αριθμός των τμημάτων ανά τμήμα μεταβάλλεται διαρκώς από χρονιά σε χρονιά.

Το πρόβλημα της μη έγκρισης των ολιγομελών τμημάτων εμφανίζεται κάθε χρόνο ολοένα και πιο οξυμένο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η κυβέρνηση με την πολιτική των περικοπών και της μείωσης των προσλήψεων εκπαιδευτικών προσπαθεί να διαχειριστεί το υπάρχον προσωπικό εις βάρος των μορφωτικών δικαιωμάτων των παιδιών.

Για άλλη μια χρονιά η κυβέρνηση αναγκάστηκε να εγκρίνει, κάτω από το βάρος των αντιδράσεων και των κινητοποιήσεων μαθητών και ΕΛΜΕ, έναν σημαντικό αριθμό ολιγομελών τμημάτων, προχώρησε όμως και στην κατάργηση αρκετών εξ αυτών, αναγκάζοντας μαθητές είτε να αλλάξουν τομέα/ειδικότητα είτε να αλλάξουν σχολείο, αρκετές φορές και μακριά από τον τόπο κατοικίας τους, για να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο αντικείμενο που επέλεξαν.

Για τα θέματα της μαθητείας συνολικά, στο νόμο που ψηφίστηκε για το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής προβλέπεται η σύσταση Εθνικού Οργάνου, όπου μέλη του μεταξύ άλλων θα είναι ο ΣΕΒ, ο ΣΕΤΕ, η ΕΣΕΕ, η ΓΣΕΒΕΕ κ.ά. Με πιο επιτελικό τρόπο δηλαδή οι απόφοιτοι των ΕΠΑΛ, μέσω της μαθητείας, θα γίνουν το «ανακυκλώσιμο υλικό» για τη «δίκαιη ανάπτυξη» που υπόσχεται η κυβέρνηση στους μεγαλοεργοδότες και επιχειρηματίες. Με 7 αποφάσεις που υπέγραψε τον Ιούλη ο υφυπουργός Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων, Δημήτρης Μπαξεβανάκης, εκσυγχρονίζονται και προσαρμόζονται στα μαθησιακά αποτελέσματα τα προγράμματα σπουδών του μεταλυκειακού έτους - τάξης μαθητείας των ΕΠΑΛ για 7 ειδικότητες που εντάχθηκαν από την πρώτη φάση εφαρμογής του θεσμού της μαθητείας.

Και φέτος, τα σχολικά βιβλία δόθηκαν αρκετά μετά το άνοιγμα των ΕΠΑΛ. Πέρυσι τα βιβλία αρκετών ειδικοτήτων έφτασαν το Γενάρη. Φέτος, παρόλο που με δελτίο Τύπου προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, τα βιβλία ξεκίνησαν να διανέμονται στα τέλη Οκτώβρη και σε ορισμένες περιπτώσεις (ναυτικά ΕΠΑΛ) έφτασαν στις αρχές Φλεβάρη. Μάλιστα, ορισμένα μαθήματα είναι και πανελλαδικώς εξεταζόμενα. Τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί, όπως και πέρσι, αναγκάζονται να καταφύγουν στις φωτοτυπίες. Πρόκειται για απαράδεκτη κατάσταση, που υποβαθμίζει κατάφωρα την εκπαιδευτική διαδικασία.

Απαράδεκτη κατάσταση επικρατεί και στον τεχνολογικό και εργαστηριακό εξοπλισμό. Τα κυβερνητικά στελέχη διαφημίζουν ότι εξασφάλισαν χρηματοδότηση για την αναβάθμιση και εγκατάσταση νέου εργαστηριακού εξοπλισμού μέσω των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ) και των ΕΣΠΑ, προγραμμάτων ανταγωνιστικών, που καλύπτουν όσα σχολεία καταφέρουν να ενταχθούν σε αυτά.

Η κυβέρνηση φέτος προχώρησε στη μείωση των γραπτών εξεταζόμενων μαθημάτων για τις προαγωγικές, τις απολυτήριες και τις πτυχιακές εξετάσεις. Ετσι από 19 μαθήματα που είχαν να δώσουν τα παιδιά της Γ' Λυκείου, τα έφτασε στα 5 με 9 μαθήματα ανάλογα με την ειδικότητα (Νέα Ελληνικά, Αλγεβρα, θεωρητικά μαθήματα ειδικότητας/θεωρητικό μέρος μεικτών μαθημάτων). Επίσης κατάργησε την εξέταση των εργαστηριακών μαθημάτων ή το εργαστηριακό μέρος των μεικτών μαθημάτων.

Την ίδια στιγμή όμως που «διαφήμιζε» αυτό το μέτρο επέβαλε ένα αυστηρότατο χρονικό περιθώριο για να δώσουν οι μαθητές των ΕΠΑΛ τις ενδοσχολικές τους εξετάσεις. Αγνοώντας ακόμα και την κοινή λογική και σίγουρα αδιαφορώντας πλήρως για την ανάγκη μιας στοιχειωδώς ανθρώπινης εξεταστικής διαδικασίας, το υπουργείο εφάρμοσε φέτος τα εξής: Μέσα σε 7 εργάσιμες, συμπεριλαμβανομένης και μιας μέρας για επαναληπτικές, οι μαθητές της Γ΄ ημερήσιων και Δ΄ εσπερινών ΕΠΑΛ να πρέπει να δώσουν, ανάλογα με την ειδικότητά τους, 5 έως 7 μαθήματα (π.χ. για την ειδικότητα βοηθών Φαρμακείου 7 μαθήματα και για την ειδικότητα βοηθών Φυσικοθεραπείας 6 μαθήματα) και την αμέσως επόμενη μέρα, χωρίς ανάσα, να δώσουν Πανελλαδικές εξετάσεις. Πρόκειται για μια μαραθώνια και ψυχοφθόρα για τους μαθητές διαδικασία.

Υλοποίησε ετήσιο πρόγραμμα παιδαγωγικής επιμόρφωσης για τους μόνιμους εκπαιδευτικούς ΤΕ01 / ΔΕ01 με τη συνεργασία της ΑΣΠΑΙΤΕ. Το πρόγραμμα αυτό όμως αφήνει έξω τη μεγάλη μάζα εκπαιδευτικών αυτών των κλάδων, ενώ για όσους επιλέχθηκαν και εντάχθηκαν στη λίστα καταβάλλονται 600 ευρώ συνολικά (300 ανά εξάμηνο). Αντίστοιχα, μεγεθύνεται το τμήμα των εκπαιδευτικών ΠΕ (κυρίως των ΤΕΙ) που δεν διαθέτουν πιστοποιητικό παιδαγωγικής επάρκειας και προσφεύγουν σε προγράμματα παιδαγωγικής κατάρτισης επί πληρωμή. Επί της ουσίας, το κράτος έχει μετακυλήσει τις δικές του ευθύνες στους εκπαιδευτικούς αυτούς, ως ατομική ακριβοπληρωμένη υπόθεση.

Είναι, επίσης, απαράδεκτο, πέρα από τα 600 ευρώ που καταβάλλονται ετησίως, να μην παρέχονται δωρεάν όλα τα απαραίτητα βιβλία και συγγράμματα, να υπάρχουν μεγάλες μετακινήσεις σε ορισμένες περιοχές, να μη διαθέτουν οι επιμορφωνόμενοι πάσο ή άλλα ωφελήματα που έχουν οι φοιτητές, να υπάρχει μέριμνα για εκπαιδευτική άδεια - διευκολύνσεις από τις διδακτικές υποχρεώσεις κ.λπ.

Απέναντι σ' αυτήν την πολιτική που θέλει την ΕΕΚ έρμαιο στις ορέξεις των επιχειρήσεων, που βάζει σοβαρά εμπόδια στην προσπάθεια των μαθητών να μάθουν την ειδικότητα που επέλεξαν, που καταστρατηγεί εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών, πρέπει το επόμενο διάστημα να αντιπαραθέσουμε ως βασικό ζήτημα τη σύγχρονη ανάγκη οι μαθητές των ΕΠΑΛ να αποκτούν ουσιαστική γνώση, που χρειάζεται σε όλους τους ανθρώπους αλλά και στους αυριανούς τεχνικούς και να δουλεύουν σε αυτό που σπούδασαν χωρίς εμπόδια και πιστοποιήσεις. Να γίνεται κατανοητό ότι από τα παιδιά των ΕΠΑΛ στερούν σήμερα τη μόρφωση αυτοί που αύριο θα τους στερούν τα δικαιώματά τους στη δουλειά και τη ζωή.

Σήμερα, χρειάζεται να τεθεί στο επίκεντρο η διεκδίκηση για μια σειρά από μέτρα ενίσχυσης του μορφωτικού ρόλου των ΕΠΑΛ. Για παράδειγμα, πρέπει να υπάρξουν μέτρα αντιμετώπισης της μαθητικής διαρροής, όπως γενίκευση της ενισχυτικής διδασκαλίας κ.ά., να δίνονται έγκαιρα όλα τα βιβλία και αυτά να είναι γραμμένα με βάση τις σύγχρονες ανάγκες και εξελίξεις, να βρίσκονται στη θέση τους από την αρχή της χρονιάς όλοι οι εκπαιδευτικοί, να πάψει αυτό το καθεστώς που κάθε χρόνο κλείνουν τμήματα που χαρακτηρίζονται ολιγομελή, ώστε να μπορεί ο κάθε μαθητής να έχει πρόσβαση στην ειδικότητα που επιλέγει και να την ολοκληρώνει χωρίς εμπόδια.

Ταυτόχρονα, είναι ώριμο και σύγχρονο σήμερα οι μαθητές των ΕΠΑΛ να μορφώνονται ολόπλευρα, να μη στερούνται τη Γενική Παιδεία, να μη στερούνται ούτε ένα γνωστικό αντικείμενο από αυτά που έχει ανάγκη ο νέος άνθρωπος προκειμένου να κατανοήσει τις εξελίξεις, να μπορεί δημιουργικά να εντάσσεται στην κοινωνία.

Αντίστοιχα, θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για τον εργαστηριακό εξοπλισμό αυτών των σχολείων, που σε πολλές περιπτώσεις είναι από απαρχαιωμένος έως ανύπαρκτος. Χρειάζεται άμεση στήριξη στα Εργαστηριακά Κέντρα και την υποδομή τους, για να γίνεται ουσιαστικά η σύνδεση θεωρίας και πράξης για όλους τους μαθητές των ΕΠΑΛ, καθώς και να παρέχεται δωρεάν ο εξοπλισμός που απαιτείται και να μην τον αγοράζουν οι μαθητές. Απαιτούνται εργαστήρια σύγχρονα, χωρίς την εμπλοκή εταιρειών και ιδιωτών, ενώ μέτρα εκσυγχρονισμού θα ήταν και η μείωση των μαθητών ανά τάξη και εργαστήριο (π.χ. με δύο εκπαιδευτικούς ανά 10 μαθητές) και η διαρκής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών με ευθύνη του κράτους.

Το πρόγραμμα της μαθητείας, επίσης, πρέπει να γίνεται σε εργασιακά αντικείμενα που συνδέονται με τον κλάδο των αποφοίτων των ΕΠΑΛ, ο μαθητής να έχει όλα τα εργασιακά δικαιώματα και να πληρώνεται στο ύψος του βασικού μισθού της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (751 ευρώ), με κατάργηση της διάκρισης πριν και μετά τα 25 έτη. Ενώ όσοι μαθητές (των νυχτερινών, και όχι μόνο, ΕΠΑΛ) εργάζονται θα πρέπει να δουλεύουν με 6ωρο - 5ήμερο - 30ωρο και να διευκολύνονται με άδεια και αποδοχές στην περίοδο των εξετάσεων.

Δημήτρης ΑΚΤΥΠΗΣ
Εκλεγμένος με το ψηφοδέλτιο της ΑΣΕ στο ΔΣ της ΟΛΜΕ