Για την αποκέντρωση
20/10/2008 - 10:00
ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Μια πολιτική με βαθιές ταξικές προεκτάσεις
Μια λέξη καθόλου αθώα και ουδέτερη…
Η αποκέντρωση σαν βασικός μοχλός της επιχειρούμενης αντιδραστικής μεταρρύθμισης στην εκπαίδευση, δεν είναι ούτε ουδέτερη ούτε αφηρημένη έννοια. Πολύ περισσότερο δεν είναι μια υπόθεση εκσυγχρονισμού και προοδευτικής ανανέωσης, όπως διαφημίζεται.
Κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ
Ίδια γεύση, ίδιοι στόχοι
-Επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, το 1994 ο τότε υπουργός Παιδείας Γ.Παπανδρέου δηλώνει ότι είναι ένθερμος οπαδός της αποκέντρωσης της εκπαίδευσης και της μετάθεσης της ευθύνης για τη λειτουργία του σχολείου από το κράτος στην «τοπική κοινωνία» ενώ ο Κ.Σκανδαλίδης (τότε υπουργός Εσωτερικών) δηλώνει ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι έτοιμη να αναλάβει το κόστος!
Από τότε μάλιστα έκαναν φανερούς τους στόχους τους καθώς δήλωναν ότι η αποκέντρωση είναι ένα μακρόπνοο σχέδιο με συγκεκριμένα βήματα. Πράγματι, ήδη έχουμε δοκιμάσει:
Το Ολοήμερο σχολείο και ανάθεση πλευρών του κόστους στους ίδιους τους γονείς.
Την Ευέλικτη ζώνη και διαφοροποίηση μαθημάτων και προγραμμάτων ανάλογα με το κοινωνικό υπόβαθρο των μαθητών και των σχολείων!
-Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας όχι μόνο ακολουθεί την ίδια πολιτική αλλά και εφαρμόζει τους αντιεκπαιδευτικούς νόμους του ΠΑΣΟΚ, τους εμπλουτίζει και τους «ανανεώνει».
-Το πόρισμα του ΕΣΥΠ για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και η πρόταση του ΠΑΣΟΚ μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό.
«Σχολείο ανοιχτών θυρών» λέει η ΝΔ, «Ανοιχτό Σχολείο στην κοινωνία» λέει το ΠΑΣΟΚ!
Ανεξάρτητα από την ονομασία της η «αποκέντρωση» σηματοδοτεί την εισβολή των επιχειρήσεων στο σχολείο και τη βαθύτερη ταξική διαφοροποίησή τους με τη μεταφορά σημαντικού μέρους της ευθύνης για τη χρηματοδότηση, το σχολικό πρόγραμμα, τη λειτουργία και το εκπαιδευτικό προσωπικό στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και τη σχολική μονάδα.
-«Σχολείο με μεγαλύτερη ευθύνη και ευελιξία στην οικονομική διαχείριση» λέει η ΝΔ, «εκπαιδευτική μονάδα με ευελιξία, λόγο και ευθύνη στη διαχείριση πόρων» λέει το ΠΑΣΟΚ!
Οι συνέπειες αυτής της πολιτικής προβάλλουν ήδη μπροστά μας.
Οι επιχειρήσεις μπαίνουν ήδη στα σχολεία, αναλαμβάνουν εκπαιδευτικό έργο, διαφημίζονται στις παιδικές ψυχές, κατασκευάζουν σχολεία με υπερδιπλάσιο αντίτιμο απ’ ότι κοστίζει στον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων, για να κερδοσκοπήσουν σε βάρος της ασφάλειας και της ποιότητας των σχολείων.
Στις μέρες μας ΝΔ και ΠΑΣΟΚ προωθούν την αποκέντρωση μέσα από την επιχείρηση Καποδίστριας πιστοί στις εντολές της Ε.Ε. για την αναδιάρθρωση των εκπαιδευτικών συστημάτων, τα οποία πρέπει να υπηρετήσουν καλύτερα την ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία των ευρωπαϊκών μονοπωλίων!
Που το πάνε;
Η διεθνής εμπειρία αποκαλύπτει
Μια ματιά στη διεθνή εκπαιδευτική εμπειρία είναι διαφωτιστική. Όπου εφαρμόζεται η αποκέντρωση, έχει ολέθριες συνέπειες στο χαρακτήρα του σχολείου, στην υποβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου των παιδιών και του ρόλου των εκπαιδευτικών!
ΗΠΑ: Η εκπαίδευση έχει υπαχθεί εξολοκλήρου στην Αυτοδιοίκηση κάθε Πολιτείας. Αποτέλεσμα η απίστευτη ταξική διαφοροποίηση και ο ευτελισμός μεγάλου μέρους του προγράμματος των σχολείων από τη μετατροπή τους σε εμπορικά υποκαταστήματα των επιχειρήσεων που τα χρηματοδοτούν. Οι επιχειρήσεις μπαίνουν στα σχολεία και καθορίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία. Στα φτωχά Δημοτικά και στα φτωχά Γυμνάσια το 10% και το 16% των εκπαιδευτικών αντίστοιχα δεν έχουν καν τριετές πτυχίο Bachelor!
Πολυεθνική τροφίμων αξιώνει από τα επιχορηγούμενα δημοτικά να διδάσκουν τις πράξεις των μαθηματικών προσθαφαιρώντας πατατάκια και από τα λύκεια να φορούν οι μαθητές μπλουζάκια και καπελάκια με το σήμα της!
Οκτώ εκατομμύρια μαθητές παρακολουθούν καθημερινά εντός σχολείου το Chanel one, σχολικό χορηγό, σε εκπομπές με ειδήσεις και διαφημίσεις.
Η ημέρα της Coca- cola είναι μέρα συμμετοχής των σχολείων σε εθνικό διαγωνισμό. Όσα σχολεία έχουν τις καλύτερες ιδέες για τα εκπτωτικά κουπόνια αγοράς του αναψυκτικού, αποσπούν επιχορήγηση 10.000 δολάρια.
Όταν σε ένα σχολείο που συνεργάζεται με την Coca-cola, ένας μαθητής φόρεσε μπλούζα ανταγωνιστικής εταιρείας, αποβλήθηκε!
Οι μαθητές έχουν μετατραπεί σε κινούμενες διαφημίσεις. Το ίδιο το σχολείο είναι μια τεράστια φωτεινή διαφημιστική πινακίδα. Η χρησιμοποίηση των σχολικών χώρων (ταράτσες, τοίχοι, πίνακες ανακοινώσεων) για διαφημίσεις χορηγών έχει αυξηθεί την τελευταία διετία κατά 540%!
Φινλανδία: Τα σχολεία χρηματοδοτούνται 50% από κρατικά κονδύλια και 50% από τις επιχειρήσεις και τη φορολόγηση των δημοτών. Ένα μεγάλο μέρος του προγράμματός τους, το τοπικό ή ευέλικτο είναι διαφοροποιημένο μαζί με το αντίστοιχο εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα, που κυμαίνεται από 14 μέχρι και 30 ώρες, ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του κάθε Δήμου και το ενδιαφέρον των χορηγών (προμηθευτές εκπαίδευσης).
Ιρλανδία: Η αποκέντρωση των σχολείων σε επίπεδο Δήμου και περιφέρειας οδήγησε τα σχολεία σε επιχειρηματικές δραστηριότητες και τετράωρη εργασία γονιών, μαθητών και εκπαιδευτικών μετά το μεσημέρι για εξεύρεση πόρων, π.χ. συσκευασία προϊόντων γνωστής πολυεθνικής τροφίμων.
Βρετανία: Η αποκέντρωση της εκπαίδευσης έχει πραγματοποιηθεί εδώ και δεκαετίες με αποτέλεσμα την τραγική αμορφωσιά του 75% των αποφοίτων της κατώτερης μέσης εκπαίδευσης, το συχνό κλείσιμο σχολείων από την Τ.Α., λόγω έλλειψης πόρων, που εξαρτώνται από τις επιδόσεις των μαθητών στις γραπτές περιφερειακές εξετάσεις. Η πλήρης απαξίωση του εκπαιδευτικού επαγγέλματος οδήγησε σε εισαγωγή εκπαιδευτικών από το Μπαγκλαντές και την Ελλάδα, που απασχολούνται σε συνθήκες ρωμαϊκής γαλέρας.
Να δεις τι σου ‘χω για μετά!
-Στο κείμενο του Υπουργείου Παιδείας για το Δ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο (ΕΠΕΑΕΚ 2007-2013), αφού καταδικάζεται ο παραδοσιακός τρόπος εκπαίδευσης, εξαγγέλλεται η διαφοροποίηση των προγραμμάτων μέσα από ένα «θεσμοθετημένο πλαίσιο διαλόγου». Η αποκέντρωση χαρακτηρίζεται σαν πρόκληση τόσο σε διοικητικό όσο και σε λειτουργικό επίπεδο. Προβάλλεται η λήψη αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο με ανάδειξη του ρόλου των ΟΤΑ και των τοπικών κοινωνιών (βλ. επιχειρηματίες, κτλ).
- Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδας σε Δελτίο Τύπου στις 3/7/2007 ζητά την εξασφάλιση πρόσθετων πόρων για την εκπαίδευση από διάφορες πηγές, ενώ υπερασπίζεται τη διαθεματική διδασκαλία διαφοροποίησης των προγραμμάτων και τονίζει ότι η αυτονομία των σχολικών μονάδων (βλέπε:οικονομική ανισοτιμία και εξάρτηση) είναι συνώνυμο της αποκέντρωσης.
-Το πόρισμα του ΕΣΥΠ για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Ιούλιος 2006), εξαγγέλλει την αποσύνδεση του σχολείου από το κράτος ή την αυτονομία της σχολικής μονάδας, την πλήρη δηλαδή αποκέντρωση της εκπαίδευσης. Προτείνεται η επέκταση της ιδιωτικοποίησης, η αυτοχρηματοδότηση και ο ανταγωνισμός των σχολείων προς επιβίωση. Η αναφορά στην ευέλικτη ζώνη για το δημοτικό και στις ελεύθερες ζώνες στο γυμνάσιο προαναγγέλλει τον προσδιορισμό του 1/3 του σχολικού προγράμματος από τις επιχειρήσεις, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, το κάθε σχολείο χωριστά. Τέλος ο ορισμός οικονομικού υποδιευθυντή μάνατζερ για κάθε σχολείο με 100 μαθητές δείχνει το άνοιγμα του σχολείου σε επιχειρηματικές δραστηριότητες και στον έλεγχο της αποκεντρωμένης αγοράς.
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση της Ν.Δ. μέσα από υπουργικές αποφάσεις προχωρά την αποκέντρωση και κατηγοριοποίηση των νηπιαγωγείων, με πρόσχημα τα προβλήματα που προέκυψαν από τη θεσμοθέτηση της ετήσιας υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής. Η ΝΔ ακάθεκτη επιταχύνει τα βήματα της αποκέντρωσης με το φινλανδικό της όραμα και την προώθηση των πράσινων συνοδευτικών μέτρων ( ευέλικτη ζώνη, διαθεματικότητα ΔΕΠΠΣ, ΑΠΣ και αξιολόγηση). Ο ΣΥΝ με τις θολές του θέσεις επιμένει να μην κατανοεί ότι η Τ.Α αποτελεί μηχανισμό του αστικού κράτους και δεν παρέχει καμιά δυνατότητα άμεσης επέμβασης του λαού στην εξουσία και τη διοίκηση. Προτείνει μάλιστα «ένα ευέλικτο, αποκεντρωμένο, δημοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα, που θα στηρίζεται στη λαϊκή συμμετοχή και στον κοινωνικό έλεγχο» (θέσεις του ΣΥΝ για μια δημοκρατική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση,Γενάρης2004)
Η στάση των άλλων συνδικαλιστικών δυνάμεων σε ΔΟΕ-ΟΛΜΕ
Η πλειοψηφία των δυνάμεων στο Δ.Σ. της ΔΟΕ (ΠΑΣΚ-ΔΑΚΕ) συμφωνούν με την ουσία της ταξικής πολιτικής για την αποκέντρωση. Κοινό παραπλανητικό σλόγκαν και των δύο είναι το σύνθημα: «αποκέντρωση δε σημαίνει ιδιωτικοποίηση». Τα τεκμήρια και τα παραδείγματα που προηγήθηκαν μιλάνε από μόνα τους, γι’ αυτό και δε χρειάζεται άλλη απάντηση στο συγκεκριμένο ισχυρισμό αυτών των παρατάξεων. Ταυτόχρονα με κάθε τρόπο η ΠΑΣΚ Π.Ε. αποφεύγει την αναφορά στην αποκέντρωση όπως ο διάβολος το λιβάνι και αναλώνεται σε γενικόλογες αποφάσεις για τα νηπιαγωγεία με συνθήματα του τύπου, «όχι στην απαξίωση των Νηπιαγωγείων και την υπαγωγή τους στην Τ.Α.», λες και το ζήτημα, αφορά μόνο την προσχολική αγωγή και όχι το σύνολο της εκπαίδευσης. Με τον τρόπο αυτό απομονώνει και εξειδικεύει το θέμα, ρίχνει προπέτασμα καπνού στη στρατηγικής σημασίας πολιτική της αποκέντρωσης, που υλοποιείται μεθοδικά και σταδιακά. Οι ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ- ΚΙΝΗΣΕΙΣ-ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ, ενώ φραστικά σε συνεδριάσεις μαίνονται κατά της αποκέντρωσης, στο τέλος υποχωρούν και συνυπογράφουν μαζί με την ΠΑΣΚ, με τη δικαιολογία ότι πρέπει να προκύψει κάποια άμεση απόφαση στήριξης των Νηπιαγωγών. Η τακτική τους αυτή δε βοηθάει στο να φωτιστεί το τοπίο, αφού δεν προτιμούν τη γραμμή ρήξης με τις δυνάμεις της συναίνεσης και τις αντιδραστικές τους προτάσεις και αποφεύγουν την αποκάλυψη των δικομματικών σχεδίων και την απόκρουση της αποκέντρωσης.
Το Δ.Σ. της ΟΛΜΕ και μετά τη συγκρότησή του είναι φανερό ότι θα κινηθεί στο πλαίσιο και τις κατευθύνσεις της κοινής συνθετικής πρότασης του 13ου συνεδρίου (ΠΑΣΚ-ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ- ΑΓ.ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ). Το αίτημα όχι στην αποκέντρωση δε διατυπώνεται πουθενά σε όλο το κείμενο- πιλότο, και αυτό γιατί το ΠΑΣΟΚ και η ΠΑΣΚ είναι υπέρμαχοι των ανοικτών στην αγορά αποκεντρωμένων σχολείων, ενώ ο ΣΥΝ και η ΑΓ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ αναζητούν επίμονα και εδώ τη «λαϊκή» εκδοχή της αποκέντρωσης, πολλαπλασιάζοντας τις αυταπάτες. Οι ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ, όπως πάντα θυσιάζουν τις όποιες αντιθέσεις τους στην αποκέντρωση για κάθε είδους σκοπιμότητες, στο όνομα της ενότητας, που δεν είναι τίποτε άλλο από ενότητα με την ηγεσία της ΠΑΣΚ και της ΑΓ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ και όχι ταξική ενότητα στη βάση. Ο εξοβελισμός της αποκέντρωσης από την κοινή πρόταση είναι προκλητική και αναίσχυντη υποταγή στην κυρίαρχη πολιτική, ιδιαίτερα τώρα που το ΥΠΕΠΘ την προτάσσει μετά από έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (βλ. σχετικό δελτίο τύπου 3/7/07), ενώ αυτή προωθείται και επιταχύνεται από το ΕΠΕΑΕΚ (2007-2013) και τις προβλεπόμενες δράσεις του.
Η θέση του ΠΑΜΕ
Αντίθετα το ΠΑΜΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ κατά τη διάρκεια των απεργιακών αγώνων πρόταξε το ζήτημα της αποκέντρωσης με επιστολές, ψηφίσματα και την πάλη στις γενικές συνελεύσεις για την αλλαγή του πλαισίου και το ξεκίνημα μιας πιο συνειδητής αντιπαράθεσης και αντίστασης με άλλους στόχους πάλης.
Πιο ειδικά για μας σήμερα αποκέντρωση σημαίνει :
§ Συγκάλυψη και μετάθεση των ευθυνών της κεντρικής κρατικής εξουσίας στις τοπικές κοινωνίες και τα περιφερειακά όργανα.
§ Ασφυκτικότερος έλεγχος του κράτους μέσα από «αποκεντρωμένους»- εξαρτημένους μηχανισμούς για την πιο εύκολη και αποτελεσματική υλοποίηση της κυρίαρχης πολιτικής και των κατευθύνσεων της Ε.Ε. Πιο συγκεκριμένα, ο σχεδιαζόμενος Καποδίστριας-2, με τη συνένωση περισσότερων Δήμων και κοινοτήτων σε λιγότερες περιφέρειες, θα οδηγήσει στη δημιουργία περιφερειακών «μικρών κρατών», παραρτημάτων του κεντρικού κράτους για την άμεση και άνιση κατανομή σε αυτά κοινοτικών κονδυλίων και την εμπλοκή του ιδιωτικού κεφαλαίου για πιο διαφοροποιημένη και ιδιωτικοποιημένη παροχή δημόσιων αγαθών και κατακτημένων δικαιωμάτων της παιδείας, υγείας και πρόνοιας με ευρύτερες εργασιακές ανατροπές και για μεγαλύτερη κερδοσκοπία.
§ Χαμηλότατη κρατική χρηματοδότηση στις περιφέρειες και επιπλέον φόρους στο λαό, παραπέρα ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση.
§ Διαφοροποίηση των προγραμμάτων και ταξική κατηγοριοποίηση της παιδείας, της υγείας και εξαθλίωση των μορφών απασχόλησης σε πιο ελαστικές, (βλ. τοπικά σύμφωνα απασχόλησης) ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα της τοπικής κοινωνίας και του Δήμου.
Για εμάς κριτήριο και πυξίδα δράσης και στόχων πάλης αποτελεί η κάλυψη των σύγχρονων λαϊκών και κοινωνικών αναγκών. Τώρα αμέσως απαιτείται η μεγαλύτερη δυνατή συσπείρωση και η κοινή δράση με το ΠΑΜΕ, για την ανατροπή της κυρίαρχης πολιτικής και των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, μέσα από την ανειρήνευτη ταξική πάλη για μια άλλη παιδεία και κοινωνία.
Διεκδικούμε
v Κατάργηση της ευέλικτης ζώνης, των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, της αξιολόγησης, μέτρων συνοδευτικών της αποκέντρωσης
v Το πόρισμα του ΕΣΥΠ να μείνει στα χαρτιά
v Κατάργηση των νόμων 2218 και 2240/94 στο σύνολό τους
v Ακύρωση στην πράξη της τροπολογίας για τα Νηπιαγωγεία και των υπουργικών αποφάσεων που μεθοδικά και σταδιακά ξεκινούν την αποκέντρωση
v Έξω οι χορηγοί και οι επιχειρήσεις από τα σχολεία
v Δίχρονη Προσχολική Αγωγή
v Ενιαίο 12χρονο βασικό υποχρεωτικό σχολείο
v Δίχρονες επαγγελματικές σχολές
v Αύξηση των δαπανών για την παιδεία στο 15% του κρατικού προϋπολογισμού
ΠΑΜΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ