Τις τελευταίες δεκαετίες το μάθημα της νεοελληνικής λογοτεχνίας στα σχολεία διέρχεται μια σοβαρή κρίση υποτίμησης και υποβάθμισης. Οι οδηγίες του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών επιμένουν σε ζητήματα μορφής με στόχο την απομόνωση του περιεχομένου και των ιδεολογικών μηνυμάτων των λογοτεχνικών έργων.

Ο καπιταλισμός επιδιώκει να περιθωριοποιήσει κάθε μορφή λογοτεχνικού έργου και να ευτελίσει με τη μαζική υποκουλτούρα κάθε είδος τέχνης, αμφισβητείται αυτό γι 'σκόπιμα η αξία της λογοτεχνίας και στο σχολείο. Αυτό συμβαίνει διότι η λογοτεχνία έχει κατεξοχήν πολιτική, ιστορική και ιδεολογική διάσταση. Ως εκ τούτου, η μορφωτική της αξία είναι μοναδική και καθοριστική, άρα εξοβελιστέα από το σχολείο της ημιμάθειας. Ούτε ο δάσκαλος είναι ουδέτερος πολιτικά, ούτε ο συγγραφέας, ο οποίος είναι κατεξοχήν φορέας μιας συγκεκριμένης ιδεολογίας, πχ. Ο Σολωμός, ο Βάρναλης, ο Σεφέρης, ο Ρίτσος (ιδεαλισμός-διαλεκτικός υλισμός). Δεν υπάρχει λοιπόν αστράτευτο έργο τέχνης.

Η αστική παιδαγωγική και εκπαιδευτική πολιτική θεωρούν ότι καλή λογοτεχνία είναι η πολιτικά ουδέτερη, τελικά αυτή που εντάσσεται στο αστικό σύστημα και δεν αμφισβητεί την πολιτική κυριαρχία της αστικής τάξης. Τα θέματα των πανελλαδικών εξετάσεων στη λογοτεχνία θεωρητικής ακολουθούν πιστά αυτή την αντίληψη.

Το κείμενο που επιλέχτηκε «Στου Κεμάλ το σπίτι», είναι ένα αριστουργηματικό διήγημα αυτό του Γ. Ιωάννου με πλούσιο περιεχόμενο και ιδέες, τα ζητούμενα όμως που δόθηκαν στους υποψηφίους, αγνόησαν τον ιδεολογικό του πλούτο και στάθηκαν σχολαστικά σε θέματα μορφής που την απέκοψαν σκόπιμα και απαράδεκτα απ ». Οι ερωτήσεις αφορούσαν κυρίως το κυριολεκτικό νόημα μεταφορικών φράσεων και λέξεων πχ. τι σημαίνει «κλεφτές ματιές», «αφράτο μάρμαρο», «κατάγυμνη αυλή». Νοηματικές και μόνο διευκρινίσεις «γιατί η μαυροφορεμένη τουρκάλα παραμένει στο κατώφλι της αυλής;». Τα χρονικά επίπεδα πάνω στα οποία οργανώνεται η αφήγηση, που ζητείται να τα σχολιάσουν τα παιδιά, παραπέμποντας σε απλές χρονικές αναφορές, ημερομηνίες, χωρίς την απαραίτητη σύνδεση με το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο χρόνο και τα αίτια που προκαλούν τα ιστορικά γεγονότα (μικρασιατική εκστρατεία, ρόλος των μεγάλων δυνάμεων, ανταλλαγές πληθυσμών). Έτσι, τα σημαντικά ιδεολογικά μηνύματα του διηγήματος, ανεπιθύμητα για το εκπαιδευτικό και πολιτικό κατεστημένο (που στις μέρες μας φλερτάρει με την αστική τάξη της Τουρκίας), πέρασαν στα αζήτητα. Αποτέλεσμα, οι υποψήφιοι να παγιδευτούν σε ερωτήσεις αισθητικές, νοηματικές, επιφανειακές κι ανούσιες και να συντελεστεί ανίερη ασέλγεια σε βάρος του λογοτεχνήματος. Σκόπιμα αποσιωπήθηκαν:

α) τα ηχηρά μηνύματα του κειμένου για τον πόνο του ξεριζωμού και της προσφυγιάς όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από εθνικότητα, θρήσκευμα κι άλλες διαφορές, που στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, όπως και σήμερα, είναι προϊόν των ενδοϊμπεριαλιστικών συγκρούσεων και ανταγωνισμών και του μεγαλοϊδεατισμού και κοσμοπολιτισμού της αστικής τάξης.

β) Η κραυγαλέα διαμαρτυρία του συγγραφέα για την αστικοποίηση, καρπό της μεταπολεμικής καπιταλιστικής άναρχης ανάπτυξης και δόμησης, η οποία κατέστρεψε την αισθητική των πόλεων (τσιμεντοποίηση, αυθαίρετη δόμηση, κακογουστιά, κερδοσκοπία) με τις συμμορίες εργολάβων, καταπατητών, καταστροφέων έργων τέχνης και αρχαιολογικών ευρημάτων .

Με αυτόν τον τρόπο απονεκρώνουν τη δυνατότητα του νεανικού προβληματισμού μέσα από τη λογοτεχνία και αφυδατώνουν την εφηβική ευαισθησία και αφύπνιση.

Το Υπουργείου Δια βίου Μάθησης συνεχίζει το αντιεκπαιδευτικό, αντιπαιδαγωγικό του έργο, τη στροφή στις δεξιότητες και την υποβάθμιση της μόρφωσης και της αισθητικής καλλιέργειας των νέων και μέσα από τις εξετάσεις για τη Λογοτεχνία.

19 Μάη 2010