Το δικαίωμα ενός νέου ζευγαριού να αποφασίζει πότε θα δημιουργήσει τη δική του οικογένεια, στον καπιταλισμό δεν είναι δεδομένο, ούτε αυτονόητο. Οι νέοι που ανήκουν στην εργατική τάξη και στα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα δέχονται με ακόμα μεγαλύτερη ένταση επίθεση σήμερα, που επηρεάζει κάθε πλευρά της ζωής τους. Η πολιτική που εφαρμόζουν από κοινού η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με το ΔΝΤ και την ΕΕ, με την ουσιαστική συμφωνία της ΝΔ αλλά και τη στήριξη του ΛΑ.Ο.Σ., διαμορφώνει τέτοιους όρους και δυσκολίες που δεν τους επιτρέπουν να οργανώσουν τη ζωή τους σύμφωνα με τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους.

Στο μέλλον που σχεδιάζει το κεφάλαιο για τους νέους μέσα από τις σελίδες του μνημονίου και των αντιασφαλιστικών και αντεργατικών νόμων, κυριαρχούν οι ευέλικτες και ελαστικές σχέσεις εργασίας, οι μισθοί της τάξης των 590 ευρώ, η απελευθέρωση των απολύσεων. Ηδη το ποσοστό της ανεργίας στις ηλικίες 15 - 24 ετών έφτασε, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, το 30,8% τον Απρίλη του 2010 (από 25,2% τον αντίστοιχο περσινό μήνα) και η γενική ανεργία άγγιξε το 11,9% (από 9,4%). Ολη αυτή η αντεργατική λαίλαπα που δέχονται οι εργαζόμενοι, με πρόσχημα την κρίση, αναγκάζει τους νέους να μεταθέτουν χρονικά τη δημιουργία οικογένειας, τους δυσκολεύει να επωμιστούν τα βάρη που αυτή συνεπάγεται σήμερα.

Ακόμα και η απλή συγκατοίκηση ενός νέου ζευγαριού συναντά σοβαρά εμπόδια. Οπως όλα τα αγαθά, έτσι και η στέγη και οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, η ενέργεια, το νερό, οι τηλεπικοινωνίες, στον καπιταλισμό είναι εμπορεύματα, των οποίων το κόστος οι νέοι δυσκολεύονται να καλύψουν. Πολλοί αναγκάζονται να πληρώνουν δυσβάσταχτα δάνεια για πολλά χρόνια της ζωής τους, προκειμένου να εξασφαλίσουν στέγη για την οικογένειά τους. Αλλοι δεν έχουν ούτε αυτή τη δυνατότητα, και συνεχώς πληθαίνουν οι περιπτώσεις των ζευγαριών ακόμα και των οικογενειών που μένουν κάτω απ' την ίδια στέγη με τους γονείς τους, για οικονομικούς λόγους.

Ακόμα πιο σύνθετες δυσκολίες προκύπτουν από τη στιγμή που το ζευγάρι αποφασίζει να αποκτήσει παιδί. Ο οικογενειακός προγραμματισμός είναι ανύπαρκτος και ο προγεννητικός έλεγχος πανάκριβος. Η εγκυμοσύνη και ο τοκετός έχουν μετατραπεί σε πεδίο κερδοφορίας για το κεφάλαιο, στο πλαίσιο της εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης της Υγείας. Η ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, στην οποία καταφεύγουν όλο και περισσότερα ζευγάρια που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας, βρίσκεται στα χέρια ιδιωτών και έχει αναδειχθεί σε ιδιαίτερα κερδοφόρα επιχείρηση, σε βάρος φυσικά των υποψήφιων γονιών.

Η φροντίδα και η ανατροφή του παιδιού αποτελεί ευθύνη την οποία οι γονείς πρέπει να φέρουν σε πέρας αποκλειστικά με δικές τους προσπάθειες ακόμα και θυσίες, αφού οι αντίστοιχες υποδομές και υπηρεσίες παρέχονται και αυτές ως εμπόρευμα. Το κόστος των τροφείων του παιδικού σταθμού, δημοτικού ή ιδιωτικού, επιβαρύνει σημαντικά τον προϋπολογισμό της οικογένειας. Πληθαίνουν τα ζευγάρια που αυτές τις μέρες αναζητούν μια θέση στους δημοτικούς παιδικούς σταθμούς για το παιδί τους. Πολλά από αυτά θα δουν την αίτησή τους να απορρίπτεται καθώς οι δήμοι προχωρούν σε απολύσεις των συμβασιούχων εργαζομένων στους σταθμούς, σε κατάργηση των βρεφικών τμημάτων, ακόμα και σε κλείσιμο παιδικών σταθμών. Από τον αυξημένο φέτος αριθμό αιτήσεων, ένα σημαντικό μέρος θα απορριφθεί φέρνοντας τους γονείς σε αδιέξοδο.

Ο ελεύθερος χρόνος συμπιέζεται ασφυκτικά, ιδιαίτερα για τις γυναίκες, οι οποίες καλούνται να σηκώσουν το μεγαλύτερο φορτίο από τις ευθύνες στην οικογένεια. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, προκύπτει έντονη κόπωση, σωματική και ψυχική, που επηρεάζει τη σχέση του ζευγαριού. Στο έδαφος αυτό δημιουργούνται ακόμα και φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, ενδοοικογενειακής βίας, με θύματα κυρίως τις γυναίκες και τα παιδιά. Η αμοιβαία αγάπη, η εμπιστοσύνη, ο σεβασμός, αν δε συνδεθούν με τις αξίες και τον αγώνα του ταξικού εργατικού και γενικότερα του ριζοσπαστικού λαϊκού κινήματος, δεν αρκούν για να καταργήσουν τον ανταγωνισμό και μέσα στην οικογένεια, τον ατομικισμό, τις «αξίες» του καπιταλισμού με τις οποίες γαλουχούνται οι νέοι από μικρή κιόλας ηλικία.

Το καπιταλιστικό σύστημα έχει φροντίσει να επενδύσει και ιδεολογικά την πολιτική που ασκεί και που έχει ως αποτέλεσμα να ορθώνονται όλα τα παραπάνω εμπόδια μπροστά στα νέα ζευγάρια. Ετσι, συστηματικά προβάλλεται από την ΕΕ και τα κόμματα του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, αλλά και από τις δυνάμεις του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, ως ζητούμενο ο «συγκερασμός», η «συμφιλίωση» μεταξύ επαγγελματικής, οικογενειακής και ιδιωτικής ζωής. Στο όνομα αυτής της ισορροπίας, επεκτείνονται οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης, με το επιχείρημα μάλιστα ότι «ταιριάζουν» στις γυναίκες, ότι τις διευκολύνουν στο συνδυασμό δουλειάς - οικογένειας - προσωπικής ζωής. Η «ισοκατανομή», το μοίρασμα των ευθυνών ανάμεσα στο ζευγάρι, παρουσιάζεται ως αυτό που θα δώσει τη λύση στα οξυμένα προβλήματα. Ιδιαίτερα αντιδραστικές και αναχρονιστικές αντιλήψεις για το ρόλο και τη θέση της γυναίκας αναπαράγονται από το ΛΑ.Ο.Σ. Απόψεις που θεωρούν το σπίτι, το νοικοκυριό και τα παιδιά ως τα αποκλειστικά καθήκοντα, την κύρια αποστολή και το «φυσικό χώρο» της γυναίκας.

Διπλά και τριπλά κερδισμένο το κεφάλαιο: Αυξάνει τη συμμετοχή των γυναικών στην παραγωγή, τη «γυναικεία απασχολησιμότητα» όπως αναφέρει η ΕΕ, επεκτείνει τις μορφές απασχόλησης που βασίζονται στις αρχές της «ευελφάλειας» και στα δύο φύλα και, τέλος, μεταφέροντας την αποκλειστική ευθύνη των «οικογενειακών υποθέσεων» στο ζευγάρι και κυρίως στη γυναίκα, απαλλάσσει το κράτος από κάθε υποχρέωση να παρέχει δημόσιες και δωρεάν υποδομές και υπηρεσίες, δίνει ώθηση στην εμπορευματοποίηση και στην ιδιωτικοποίησή τους.

Πολλαπλά ζημιωμένο είναι το ίδιο το νέο ζευγάρι: Βιώνει τις συνέπειες της κατάργησης των εργασιακών του δικαιωμάτων, επωμίζεται ως αποκλειστική του ευθύνη το βάρος της περικοπής και της εμπορευματοποίησης των κοινωνικών υπηρεσιών. Επιπλέον, μπαίνει στη διαδικασία να μοιραστεί, να κατανείμει τις θυσίες, που τελικά όσες κι αν γίνουν δε θα είναι ποτέ αρκετές για να δώσουν ατομική λύση στα προβλήματα.

Η λογική αυτή έχει συνέπειες και στις σχέσεις του ζευγαριού, τις διαβρώνει, τις δηλητηριάζει, καθώς φέρνει τα δύο φύλα σε αντιπαράθεση, σε μια προσπάθεια να μοιράσουν υποχρεώσεις και ευθύνες, που τελικά αποδεικνύεται αδιέξοδη και επιζήμια. Θολώνει την αιτία των προβλημάτων αλλά και τη διέξοδο. Καλλιεργεί τη μοιρολατρία, την αναζήτηση ατομικών «λύσεων», τη χαμηλή απαιτητικότητα στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και στην ικανοποίηση των αναγκών της λαϊκής οικογένειας, την παραίτηση από τους συλλογικούς αγώνες, από την ταξική πάλη.

Οπως για όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η νεολαία, έτσι και γι' αυτά που βιώνουν τα νέα ζευγάρια υπεύθυνο είναι το καπιταλιστικό σύστημα. Οσο η εξουσία βρίσκεται στα χέρια της αστικής τάξης και τα μέσα παραγωγής αποτελούν ατομική ιδιοκτησία, η οικογένεια θα είναι η οικονομική μονάδα, το οικονομικό κύτταρο της κοινωνίας. Στην ευθύνη της θα μετακυλίονται όλο και περισσότερες υποχρεώσεις, προκειμένου το αστικό κράτος να απαλλάσσεται από το κόστος τους. Οι υπηρεσίες που ικανοποιούν τις ανάγκες του νέου ζευγαριού και γενικότερα της λαϊκής οικογένειας θα παρέχονται ως εμπόρευμα.

Πρέπει να γίνει συνείδηση στους νέους πως οι προσωπικοί κόποι και οι θυσίες που καταβάλλουν δε θα είναι ποτέ αρκετοί για να δώσουν λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Γιατί η κάλυψη των αναγκών των δικών τους και της οικογένειάς τους δεν εξαρτάται από τις προσπάθειές τους να βρεθεί μια ατομική λύση, αλλά χρειάζεται συλλογικός κοινωνικός αγώνας, χρειάζεται συλλογική διεκδίκηση. Ιδιαίτερα σήμερα που γίνεται προσπάθεια στο όνομα της οικονομικής κρίσης να καταργηθούν και τα πιο στοιχειώδη δικαιώματά τους.

Η επίθεση του κεφαλαίου πρέπει να απαντηθεί με την ανασύνταξη, την αντεπίθεση του εργατικού, του γυναικείου και γενικά του λαϊκού κινήματος. Με την προώθηση της κοινωνικής συμμαχίας της εργατικής τάξης με τη φτωχή αγροτιά, τους αυτοαπασχολούμενους, τη νεολαία, τις γυναίκες. Με τη συγκρότηση αυτού του μετώπου δυνάμεων που θα κάνει υπόθεσή του την πάλη για τη ζωή και τα προβλήματα των νέων ζευγαριών, τη διεκδίκηση των σύγχρονων αναγκών και δικαιωμάτων τους.

Για να δοθούν ριζικές λύσεις είναι προϋπόθεση η επιλογή ενός άλλου δρόμου ανάπτυξης, η οικοδόμηση μιας κοινωνίας στην οποία οι λειτουργίες και οι ανάγκες της οικογένειας, οι οικιακές εργασίες, η φροντίδα των ηλικιωμένων και των αρρώστων, η ανατροφή των παιδιών, η ψυχαγωγία και η αναψυχή, θα πάψουν να θεωρούνται ατομική και οικογενειακή ευθύνη. Θα αποτελούν πλέον υπόθεση της κοινωνίας, ζητήματα για τα οποία το εργατικό κράτος θα μεριμνά, θα παρέχει υπηρεσίες και υποδομές ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες του ζευγαριού και της οικογένειας σε διαρκώς ανώτερο επίπεδο.