ΣΤΗΛΗ ΤΟΥ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ
20/12/2009 - 14:52
Σαλάτα Γλώσσα (18/1/2007)
Θες να μάθεις Γραμματική; Μάθε να μαγειρεύεις! Ετσι θα μάθεις την Προστακτική! Εξωφρενικό; Μπα! Είναι η επίσημη πρόταση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για να μάθουν 12χρονα παιδιά γράμματα. Και για να μην αφήσει αμφιβολίες για το αθώο του πράγματος, παραθέτει κάτω από κάθε συνταγή που «διδάσκει» την ...Προστακτική, τα πλήρη στοιχεία της μαγείρισσας, όπως και το εκδοτικό που κονομάει από τις συνταγές.
Ετσι, λοιπόν, για να μάθουν τα παιδιά την ...Προστακτική προσφέρονται τα παρακάτω εδέσματα: «Μακαρόνια με κιμά» - σελίδα 48, «ρολόι για φάγωμα» με ψωμί για τοστ και ζαμπόν - σελίδα 49, «γάρος, το κέτσαπ των αρχαίων» - σελίδα 51, φασολάκια βραστά - σελίδα 52.
Ο τσελεμεντές είναι πλήρης και αποτελεί την ενότητα 4 με τίτλο «διατροφή» του βιβλίου της ΣΤ' Δημοτικού για τη διδασκαλία της Γλώσσας!
Στη διάρκεια των σεμιναρίων επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στα νέα βιβλία, τέθηκε, όπως ήταν φυσικό το ερώτημα γιατί επιλέχθηκαν συνταγές και η απάντηση που δόθηκε από επιμορφωτές ήταν ότι στόχος είναι να μάθουν τα παιδιά την προστακτική! Το αν οι «επιμορφωτές» είναι και πελάτες της συγκεκριμένης ταβέρνας που διαφημίζονται οι συνταγές της, δε διευκρινίστηκε, λίγη σημασία έχει εξάλλου.
Το κρίσιμο είναι ότι θεωρούν αυτονόητο και θέλουν να το διδάξουν και στα παιδιά πως τα φιλολογικά κείμενα που περιέχουν Προστακτική είναι για πέταμα. Οτι σημασία έχει να μαθαίνουν πρακτικά πράγματα, γιατί έτσι κι αλλιώς το κύριο δεν είναι να μάθουν γράμματα, αλλά να ανταποκρίνονται άμεσα στις εντολές που θα παίρνουν αύριο σαν εργάτες.
Χαρακτηριστικό της μερικότητας που διδάσκεται είναι και η εξήγηση του σκοπού μιας τέτοιας διδασκαλίας στο μάθημα της Γλώσσας. Στην εισαγωγή του κεφαλαίου αναφέρεται ότι οι μαθητές θα ασχοληθούν με τα εξής: «Πώς δίνουμε οδηγίες για μια συνταγή, πώς σχηματίζουμε την προστακτική των σύνθετων ρημάτων, πώς χρησιμοποιούμε τις αποτελεσματικές προτάσεις».
Πρόκειται για ένα από τα πολλά παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι στα νέα βιβλία η γλώσσα αντιμετωπίζεται αποκλειστικά σα νεκρό εργαλείο επικοινωνίας σε βάρος του σύνθετου ρόλου της ως οργάνου σκέψης και έκφρασης. Προωθούν ένα μηχανικό τρόπο σκέψης με τον οποίο θέλουν να μπολιάσουν τους αυριανούς απασχολήσιμους που ονειρεύεται το μεγάλο κεφάλαιο.
Είναι τέτοια, μάλιστα, η σύγχυση που έχουν προκαλέσει τα νέα βιβλία που - πιστοί στο πνεύμα των συνταγών - μπορούμε να αναφωνήσουμε: Τα έχουν κάνει σαλάτα!
Απ' τ' αυτί και στην πολυεθνική (19/1/2007)
Δε γνωρίζουμε αν το παράγγειλε η ίδια η πολυεθνική, το σίγουρο είναι ότι η διαφήμιση έγινε, γίνεται, είναι διαρκής. Αναφερόμαστε στη διαφήμιση πολυεθνικής που ανέλαβε να κάνει το ελληνικό υπουργείο Παιδείας, το οποίο συμπεριέλαβε στην ύλη του βιβλίου Γλώσσας της Ε' Δημοτικού μια ολόκληρη σελίδα (ενότητα 11, σελ. 78), με οδηγίες του ηλεκτρονικού ποδοσφαίρου για την κονσόλα Play Station 2 του γνωστού Μπιλ Γκέιτς, ο οποίος εσχάτως εμφανίζεται και ως φιλάνθρωπος - πάροχος - ιδρυτής του «σχολείου του μέλλοντος».
Στο μάθημα της Γλώσσας οι μαθητές «διδάσκονται» το πώς παίζεται το παιχνίδι, ενώ στις επόμενες σελίδες καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις πάνω στο κείμενο, το οποίο εντάσσεται σε μια ενότητα αφιερωμένη σε παιχνίδια μέσα από τα οποία τα παιδιά υποτίθεται πως διδάσκονται τις εγκλίσεις των ρημάτων, τα απρόσωπα ρήματα και τις κλίσεις των επιθέτων. Αυτό που κυριαρχεί όμως τελικά είναι η ίδια η φίρμα της πολυεθνικής.
Τα παραδείγματα διαφημίσεων διαφόρων προϊόντων είναι διάσπαρτα στα νέα σχολικά βιβλία, καθώς η γλώσσα προσεγγίζεται κυρίως μέσα από τέτοιου είδους «χρηστικά» κείμενα, αντί για πλούσια σε νόημα κείμενα τα οποία καλλιεργούν τη γλώσσα ως εργαλείο σκέψης. Αλλωστε, είναι φανερό ότι στα νέα βιβλία, στο πλαίσιο της ανάπτυξης πρώτα και κύρια δεξιοτήτων, η έμφαση δίνεται στη χρήση της γλώσσας αποκλειστικά ως επικοινωνιακό εργαλείο, παραγνωρίζοντας το ρόλο της στη συγκρότηση της σκέψης.
Ταυτόχρονα, πρέπει να σημειωθεί ότι η «αγορά» δεν περίμενε τα νέα σχολικά βιβλία, για να μπει για τα καλά μέσα στο σχολείο, αφού ήδη μια σειρά μέτρα, με αποκορύφωμα την «ευέλικτη ζώνη» έχουν ανοίξει διάπλατα την πόρτα στις επιχειρήσεις. Το νέο με το συγκεκριμένο παράδειγμα από το σχολικό βιβλίο, είναι πως ένα προϊόν προβάλλεται και αναδεικνύεται σε αντικείμενο μάθησης για τους μικρούς μαθητές, στο όνομα πάντα της καλλιέργειας των περίφημων δεξιοτήτων των μαθητών. Οταν μάλιστα είχε δημοσιοποιηθεί πρώτη φορά το θέμα της προβολής του ηλεκτρονικού παιχνιδιού, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο - αποφεύγοντας να τοποθετηθεί για το αν πρόκειται για διαφήμιση ή όχι - υποστήριζε ότι έτσι συμβάλει στη διαμόρφωση του «κριτικού πολίτη». Αν όμως πράγματι θέλουν κάτι τέτοιο, τότε καλό θα ήταν να αξιοποιήσουν παιχνίδια που ευνοούν τη συλλογικότητα, την πρωτοβουλία, την αυτενέργεια και όχι τα τυποποιημένα προϊόντα που απομονώνουν και στριμώχνουν το παιδί μπροστά σε μια οθόνη. Μήπως τελικά ο «κριτικός» πολίτης της κυβέρνησης είναι αυτός που κάθεται στον καναπέ του;
Εκαναν απεργία, ήρθε δικτατορία (20/1/2007)
«Η διεθνής οικονομική κρίση επηρεάζει και την κοινωνία. Μεγάλος αριθμός εργατών και υπαλλήλων μένει άνεργος και οι περισσότεροι πολίτες αντιδρούν με πορείες, διαδηλώσεις και απεργίες. Πολλά δημοκρατικά πολιτεύματα, κάτω από αυτήν την πίεση, σταδιακά καταρρέουν. Τα διαδέχονται δικτατορίες»...
Ετσι, τόσο απλά... Το κλίμα που διαμορφώνουν οι μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις φέρνει κυβερνητικές κρίσεις και δικτατορίες...
Το απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο Ιστορίας της Στ' Δημοτικού (σελ. 106, κεφάλαιο 6 «Κοινωνία και κράτος στο Μεσοπόλεμο»). Στο ίδιο πνεύμα γίνεται και η αναφορά στη δικτατορία Μεταξά στην Ελλάδα, λίγες παραγράφους παρακάτω: «Οι συνθήκες για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ήταν δύσκολες. Η ανεργία, τα χαμηλά ημερομίσθια, οι ανυπόφορες συνθήκες εργασίας και η έλλειψη ασφάλισης έχουν ως αποτέλεσμα μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις από τους εργαζόμενους. Μέσα σ' αυτό το κλίμα ξεσπούν κυβερνητικές κρίσεις και εκδηλώνονται στρατιωτικά πραξικοπήματα. Το 1936, ο Ιωάννης Μεταξάς καταλύει το Σύνταγμα και επιβάλλει δικτατορία».
Η προσπάθεια σύμπτυξης σε λίγες αράδες των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επικρατούσαν στο μεσοπόλεμο έχει σαν αποτέλεσμα ούτε λίγο ούτε πολύ το λαϊκό κίνημα και οι διεκδικήσεις του - που εδώ παρουσιάζονται απρόσωπες και χωρίς περιεχόμενο - να εμφανίζεται σαν υπαίτιο για τις δικτατορίες. Καλλιεργώντας στα μυαλά των μικρών μαθητών τη σύγχυση και την ταύτιση τελικά των κινητοποιήσεων με τις δικτατορίες.
Κάτι τέτοιο συμβαδίζει απόλυτα με το πνεύμα που θέλουν να καλλιεργήσουν στο νέο σχολείο, με στόχο τις συνειδήσεις των αυριανών εργαζομένων. Τα νέα βιβλία διαπνέονται από την εχθρότητα απέναντι στην εργατική τάξη και τις διεκδικήσεις της, ενώ αντίθετα υπερπροβάλονται και υπερτονίζονται οι αξίες του συστήματος, ο ρόλος των ηγετών στη διαμόρφωση της ιστορίας, στο πλαίσιο πάντα μιας ιδεολογικής μονομέρειας που εκτείνεται σε όλο το φάσμα των βιβλίων, από τη Γλώσσα μέχρι τα Μαθηματικά.
Μάθε να υποτάσσεσαι (23/1/2007)
«Να θυμάσαι ότι: Θα πρέπει να είσαι έτοιμος/η για "διά βίου μάθηση" και αυτό δεν είναι αναγκαστικά "βάσανο", αλλά μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για προσωπική ανάπτυξη και επαγγελματική εξέλιξη». Με τα λόγια αυτά κλείνει το κεφάλαιο Γ' «Σύνδεση της Εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας» (σελίδα 19) στο βιβλίο Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΣΕΠ).
Πόσο πιο ανοιχτά μπορεί άραγε να αναπαραχθεί το προπαγανδιστικό «ιδεολόγημα» της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη διά βίου μάθηση ως προϋπόθεση για απασχόληση; Οι μαθητές, σε μία ηλικία κρίσιμη για τις μελλοντικές τους επιλογές, αφού μετά τη Γ' Γυμνασίου ακολουθεί η κατανομή στο απαράδεκτο διπλό σχολικό δίκτυο γενικής και τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης, καλούνται να αποδεχτούν - χωρίς να εμβαθύνουν - την έννοια της διά βίου κατάρτισης. Το διά βίου δηλαδή κυνήγι πρόσκαιρων δεξιοτήτων που κάποια στιγμή δε θα έχουν ζήτηση από την «αγορά» με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να μένουν χωρίς δουλιά, θα χρειάζεται να καταρτιστούν εκ νέου, προκειμένου να βρουν δουλιά και αυτή η διαδικασία θα τους ακολουθεί σε όλη τους τη ζωή. «Από τα σπάργανα ως τα σάβανα» ή «from birth to death», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά σε σχετικά κείμενα. Και όλη αυτή η διαδικασία, σύμφωνα με το βιβλίο ΣΕΠ, δεν είναι «βάσανο», είναι «ευκαιρία».
Με λίγα λόγια, το βιβλίο του ΣΕΠ μαθαίνει σε παιδιά 14-15 ετών να αποδεχτούν ένα μέλλον χωρίς σταθερή εργασία, μια δουλιά χωρίς δικαιώματα, χωρίς δημιουργικότητα! Και όλα αυτά στο όνομα των αναγκών της αγοράς.
Tα μαθηματικά της Στ' Δημοτικού (24/1/2007)
- «Ο Bill Gates, ιδρυτής της εταιρείας Microsoft, το 2003 κέρδιζε 5 λεπτά κάθε δευτερόλεπτο. Πόσα χρήματα κέρδιζε σε 1 λεπτό, σε 1 ώρα, σε 1 ημέρα, σε 1 μήνα, σε 1 έτος;»
Η παραπάνω άσκηση για τα κέρδη του Μπιλ Γκέιτς περιλαμβάνεται στο 6ο κεφάλαιο των Μαθηματικών της Στ΄ Τάξης Δημοτικού με θέμα «οι αριθμοί αναπαράγονται» στο τετράδιο εργασιών. Αντί για οποιαδήποτε άλλη άσκηση που θα έκανε τους μαθητές να καταλάβουν την πράξη του πολλαπλασιασμού, οι συγγραφείς επέλεξαν να προβάλουν - και με τις απαραίτητες συστάσεις - τον ιδρυτή της Microsoft και να βάλουν τους μαθητές να υπολογίσουν για λογαριασμό του τα κέρδη από το μονοπώλιό του. Το παράδειγμα αυτό όμως για το πώς αναπαράγονται οι αριθμοί, δηλαδή τα κέρδη του ιδιοκτήτη της Microsoft, «ξεχνάει» να αναφέρει ότι η αναπαραγωγή των κερδών προκύπτει από την εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης και ότι οι αριθμοί - κέρδη δεν πολλαπλασιάζονται από μόνοι τους, αλλά από τον ιδρώτα της εργατικής τάξης.
Η ανάλαφρη και «βγαλμένη από τη ζωή» θεματολογία που επιλέγεται ακόμα και γι' αυτές τις ασκήσεις των μαθητών και μπλέκουν μαζί τη μαθηματική άσκηση με πλευρές της ζωής που οι μαθητές πρέπει να θεωρήσουν ως δεδομένες, αποτελούν μια καλή απόδειξη για το πού θέλουν να στοχεύει το σχολείο. Δίνουν την απάντηση στο μεγάλο ερώτημα ποιο είναι σήμερα το περιεχόμενο του σχολείου και πού αποσκοπεί, τι προσωπικότητες διαμορφώνει. Προσωπικότητες στα μέτρα του συστήματος, που θα θεωρούν ότι ο Μπιλ Γκέιτς καλά κάνει και γεμίζει τις τσέπες του. Και δε χάνουν ευκαιρία να προπαγανδίσουν τις αξίες του συστήματος, μην αφήνοντας ανεκμετάλλευτη ούτε μια μαθηματική πράξη, ούτε ένα κείμενο. Στο ίδιο κεφάλαιο, σε άλλη άσκηση, παρουσιάζεται ένα ακόμα «δεδομένο» της σύγχρονης ζωής. Οτι οι αθλητικές ομάδες πρέπει να έχουν χορηγούς: «Ο χορηγός της εθνικής ομάδας ποδηλασίας παρέχει ένα κράνος και μια στολή σε κάθε μέλος της ομάδας. Το κράνος στοιχίζει 45.8 ευρώ και η στολή 52 ευρώ. Η ομάδα αποτελείται από 5 άτομα. Με πόσους τρόπους μπορεί ο χορηγός να υπολογίσει το κόστος της χορηγίας;»
Τα σχολικά βιβλία βρίθουν τέτοιου είδους παρεμβάσεων στα μυαλά των μαθητών που από μικρές ηλικίες καλούνται να αποδεχτούν τις κάλπικες αξίες του εκμεταλλευτικού συστήματος για να είναι έτοιμα να το υπηρετήσουν όταν αύριο πάρουν τη θέση τους στις στρατιές των απασχολήσιμων.
Tα μαθηματικά στον καιρό τού «πλήρωνε»! (25/1/2007)
Ο Σύλλογος Γονέων του Δημοτικού Σχολείου Κάσσου αγόρασε για το σχολείο τρεις υπολογιστές, από τους οποίους ο καθένας κόστισε 710 ευρώ, και έναν εκτυπωτή που κόστισε 60 ευρώ. Συμφώνησαν να πληρώσουν σε 8 δόσεις. Τι ποσό θα πληρώνουν σε κάθε δόση; (Μαθηματικά Στ΄ Δημοτικού, τετράδιο εργασιών τεύχος α' σελ. 20).
Για να συγκεντρώσει χρήματα για το σχολικό ταμείο ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων αποφάσισε να πουλήσει ημερολόγια. Για κάθε 3 ημερολόγια έβγαζε κέρδος 1,35 ευρώ. Τελικά πούλησαν 256 ημερολόγια. Πόσο κέρδος έβγαλαν; (Μαθηματικά Στ' Δημοτικού, τετράδιο εργασιών, τεύχος β' σελ. 40).
Νάτη και η εξεύρεση εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης για τη λειτουργία του σχολείου στην οποία έμμεσα ή άμεσα παραπέμπουν Ευρωπαϊκή Ενωση και οι εδώ οπαδοί της, μέσα στα βιβλία των μαθηματικών όπου αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειοψηφία των ασκήσεων έχουν να κάνουν με συναλλαγές με ευρώ.
Στο ...σύμπαν λοιπόν των νέων σχολικών βιβλίων, οι διευθυντές των σχολείων τρέχουν να εξοπλίσουν τα σχολεία, οι μαθητές και οι γονείς ψάχνουν λεφτά για να αγοράσουν κομπιούτερ και εκτυπωτές και αυτό βέβαια θεωρείται δεδομένο και αυτονόητο. Οι θιασώτες της «αποκέντρωσης» της ευθύνης του κράτους να εξοπλίζει τα σχολεία, έχουν αναλάβει να περάσουν για τα καλά στα μυαλά των μαθητών ότι αν θέλουν υπολογιστές πρέπει να μαζέψουν λεφτά. Οι ίδιοι που προβάλλουν και προπαγανδίζουν το λεγόμενο φινλανδικό μοντέλο το οποίο παρουσιάζουν ως πρότυπο, αποκρύπτοντας το βαθιά ταξικό χαρακτήρα αυτού του σχολείου όπου η εκπαίδευση παρέχεται ανάλογα με τα χρήματα που διαθέτει η τοπική κοινωνία, δηλαδή οι γονείς.
Και επειδή, ως γνωστόν, το σχολικό βιβλίο ήταν και είναι πάντα ενδεικτικό της εποχής του και δεν απευθύνεται μόνο στους μαθητές αλλά σε ολόκληρη την κοινωνία, το μήνυμα το εισπράττουν και οι γονείς. Να ξηλωθούν
Οταν η επανάσταση ονομάζεται αναστάτωση (26/1/2007)
«Οι μεταρρυθμίσεις του Ιουστινιανού ενόχλησαν τους προνομιούχους και τους Δήμους που αντέδρασαν και προκάλεσαν ταραχές στην πόλη. Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα στήριξε τον Ιουστινιανό και τον έπεισε να μην παραιτηθεί. Η αυτοκρατορική φρουρά έπνιξε στο αίμα "στάση του Νίκα"». Το απόσπασμα από το κεφάλαιο της Ιστορίας Ε' Δημοτικού με τίτλο «Οι Δήμοι αναστατώνουν την πρωτεύουσα με τη Στάση του Νίκα» (σελ. 46).
Η κύρια ερώτηση που τίθεται στο κείμενο είναι «πώς κρίνετε τη συμβουλή της Θεοδώρας προς τον Ιουστινιανό; Ηταν αποτελεσματική;».
Τα ρήματα «αναστατώνουν» και «ενόχλησαν» είναι ιδεολογικά φορτισμένα υπέρ της πολιτικής του Ιουστινιανού, σε ένα πνεύμα... αθώωσης των ηγετών μέσα από τα σχολικά βιβλία στα οποία ενώ οι λαϊκές αντιδράσεις αντιμετωπίζονται εχθρικά, ο ρόλος του ηγέτη αντίθετα υπερτονίζεται. Ετσι, εδώ ο Ιουστινιανός εμφανίζεται ριζοσπάστης και μεταρρυθμιστής, αλλά επιρρεπής στο περιβάλλον του και τη γυναίκα του. Η απόφασή του να καταπνίξει τη στάση θεωρείται απρόσμενη ως προς το βασιλικό του αξίωμα και το παιδί δεν κατανοεί το χαρακτήρα του Βυζαντίου και της μεσαιωνικής περιόδου γενικότερα, μιας περιόδου σκληρής, με σκληρότατες συγκρούσεις μεταξύ των αντιμαχόμενων κοινωνικών τάξεων, αλλά και μεταξύ και των κυρίαρχων τάξεων. Το μήνυμα που εισπράττει τελικά ο μαθητής είναι ότι μόνο με το διάλογο και τη συναίνεση μπορεί να αποφευχθεί η στάση και με αυτόν τον τρόπο τελικά να ερμηνεύσει κάθε ανάλογη κρίση στη διάρκεια της ιστορίας.
Οι επαναστάσεις στα νέα βιβλία γενικά ταυτίζονται με «αναστατώσεις». Οι ιδέες του διαλόγου, της κοινωνικής συναίνεσης και της συνεργασίας των αντίθετων πλευρών για να αποφευχθούν οι κρίσεις, οι αιτίες των κοινωνικών φαινομένων που αναζητούνται στο ρόλο του ατόμου είναι αυτές που αναδεικνύονται. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τις οδηγίες στο βιβλίο του εκπαιδευτικού: «Ν' αποσαφηνίσουν οι μαθητές ότι οι μεταρρυθμίσεις ενόχλησαν τους δήμους και δυσαρέστησαν τους προνομιούχους και οι μαθητές να αξιολογήσουν την απρόσμενη στάση του Ιουστινιανού να καταπνίξει τη στάση, αλλά και να υποθέσουν και τη δική τους αντίδραση, αν αντιμετώπιζαν παρόμοια κατάσταση (ενσυναίσθηση), ν' αναπτύξουν επιχειρήματα για τις ευθύνες όλων των πλευρών για το τελικό αποτέλεσμα καθώς και την αναζήτηση λύσεων, ώστε να αποτραπεί η σύγκρουσή τους(...)».
Πήγαινε στην κατάρτιση, το γράφει στο DNA σου! (27/1/2007)
Στο αντιδραστικό επιχείρημα ότι η κοινωνική διαστρωμάτωση οφείλεται σε διαφορά προσωπικών ικανοτήτων καταφεύγει το βιβλίο του ΣΕΠ (επαγγελματικός προσανατολισμός), προκειμένου να πείσει τους μαθητές ότι κάποιοι δεν κάνουν για επιστήμονες... Διαβάζουμε:
«(...)Ετσι αναμένεται να επιτευχθεί, στο βαθμό του δυνατού, η μείωση της "συμφόρησης" που παρουσιάζεται σε ορισμένους κλάδους του εκπαιδευτικού συστήματος, και, ιδιαίτερα, στη μέση γενική εκπαίδευση» (βιβλίο εκπαιδευτικού σελ. 74.)
«Το σημαντικότερο στοιχείο είναι ότι ο σωστά οργανωμένος ΣΕΠ μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά στο Γυμνάσιο και να ανακόψει τη βασική επιλογή των μαθητών για το Ενιαίο Λύκειο και την αποστροφή τους για την Επαγγελματική και την Τεχνική Εκπαίδευση».
Το πρώτο απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο του ΣΕΠ της Γ΄ Γυμνασίου, ενώ το δεύτερο από το πόρισμα του ΕΣΥΠ για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Και τα δύο πάντως είναι βγαλμένα από τον σκληρό πυρήνα των ιμπεριαλιστικών οργανισμών, που εδώ και χρόνια, όλο πιο έντονα και ανοιχτά, ζητούν όλο και λιγότεροι μαθητές να συνεχίζουν τις σπουδές τους στο Λύκειο και όλο και περισσότεροι να ακολουθούν το δρόμο της κατάρτισης. Οι προδιαγραφές που έχει θέσει η ΕΕ μέσα από διάφορα κείμενά της είναι να διαμορφωθεί τελικά μια αναλογία 70% στην Τεχνικοεπαγγελματική και 30% στη Γενική Εκπαίδευση.
Η διαμόρφωση τάσεων, συμπεριφορών και συνείδησης, η προσπάθεια να μπει η σκέψη των μαθητών από μικρές ηλικίες στα κανάλια που θέλει το σύστημα είναι η βασική φιλοσοφία των νέων βιβλίων και προγραμμάτων συνολικά. Ειδικά όμως στο μάθημα του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού, το οποίο διδάσκεται σε μία ηλικία κρίσιμη για τις μελλοντικές επιλογές των μαθητών, έρχεται να αναπαράγει ανοιχτά την πολιτική του μεγάλου κεφαλαίου για την Παιδεία, αδιαφορώντας τελικά για τους παράγοντες που πραγματικά πρέπει να λάβει υπόψη ο μαθητής για τις μελλοντικές επιλογές του. Ετσι, καλείται να αποδεχτεί την αποσύνδεση του πτυχίου από το δικαίωμα στη δουλιά ως αναπόφευκτη, ενώ ανοιχτά σπρώχνεται στην κατάρτιση, χωρίς να γνωρίζει τις επιπτώσεις αυτής της επιλογής του. Μάλιστα, ο μαθητής σπρώχνεται να επιλέξει την υποδεέστερη κατάρτιση και να δικαιολογήσει την επιλογή του λόγω... «προσωπικών χαρακτηριστικών»!
«Καλό είναι να τονίσετε τον καθοριστικό ρόλο των προσωπικών χαρακτηριστικών κάθε ατόμου και την ιδιαίτερη σημασία της αυτογνωσίας, καθώς και της καλής πληροφόρησης σχετικά με τις ιδιαιτερότητες των διάφορων επαγγελμάτων, προκειμένου να ληφθεί μια απόφαση επαγγελματικής φύσεως» (...) (βιβλίο εκπαιδευτικού σελ. 62.)
Ειδικά σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα ταξικό, όπου στο Λύκειο συνεχίζουν οι μαθητές που θα ακολουθήσουν σπουδές στο Πανεπιστήμιο, ενώ τα ΕΠΑΛ και περισσότερο οι ΕΠΑΣ οδηγούν στην κατάρτιση, καθώς δεν υπάρχει άλλη αξιόπιστη διέξοδος για τους μαθητές μετά την υποχρεωτική εκπαίδευση. Και για μια ακόμα φορά αναδεικνύεται η ανάγκη για αποκλειστικά δημόσιες και δωρεάν υψηλού επιπέδου επαγγελματικές σχολές, οι οποίες θα ακολουθούν το υποχρεωτικό δωδεκάχρονο ενιαίο σχολείο.
Η επανάσταση ενάντια στα δικαιώματα της γυναίκας; (1/2/2007)
«Ολυμπία ντε Γκουζ (1478-1793): Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης γράφει σειρά φυλλαδίων με πολιτικό περιεχόμενο. Το 1791, συντάσσει τη "διακήρυξη των δικαιωμάτων της γυναίκας και της πολίτισσας". Με τον τρόπο αυτό έρχεται σε σύγκρουση με την ηγεσία των επαναστατών, που επιμένει να μην αναγνωρίζει τα πολιτικά δικαιώματα των γυναικών. Οδηγείται στη λαιμητόμο το 1793» (Ιστορία Στ' Δημοτικού, «Στα νεότερα και σύγχρονα χρόνια», σελ. 13)...
Το παραπάνω παράθεμα από την Ιστορία της Στ' Δημοτικού είναι ενδεικτικό του προσανατολισμού του βιβλίου. Ενός βιβλίου, η κουβέντα για το οποίο εκτείνεται από τη διατύπωση εθνικιστικο-εκκλησσιαστικών τόνων κριτικής, μέχρι σθεναρής υπεράσπισής του από δήθεν προοδευτικές φωνές. Στην πραγματικότητα όλοι οι παραπάνω αποφεύγουν να αναφερθούν στο πραγματικό πρόβλημα που χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο βιβλίο, μέσα από το οποίο τα παιδιά θα διδαχθούν τελικά μια ιστορία στα μέτρα του συστήματος.
Η αναφορά στην Ολυμπία Ντε Γκουζ καταλαμβάνει τη μία από τις τρεις - όλες κι όλες - σελίδες που αφιερώνει το συγκεκριμένο βιβλίο στη Γαλλική Επανάσταση. Μέσω αυτής της αναφοράς, οι επαναστάτες χαρακτηρίζονται από την πράξη τους να εκτελέσουν μία υπέρμαχο των δικαιωμάτων των γυναικών ακριβώς για αυτή τη δράση της, προκαλώντας με την άστοχη αυτή αναφορά σύγχυση στα μυαλά των μικρών μαθητών. Εμφανίζεται να παλεύει για την ισοτιμία των γυναικών (και να εκτελείται μάλιστα γι' αυτό) τη στιγμή που στην εποχή της δεν υπήρχε ισοτιμία ούτε καν για τους άνδρες (δικαίωμα ψήφου είχε μόλις το 20-30% του συνόλου των ανδρών). Στην πραγματικότητα η Ολυμπία Ντε Γκουζ διατύπωσε απόψεις που θεωρήθηκαν πως έμμεσα στήριζαν το μοναρχικό καθεστώς και αυτό οδήγησε στην εκτέλεσή της.
Η καθόλου τυχαία επιλογή των συγγραφέων του βιβλίου εντάσσεται σε μία γενικότερη τάση να αντιμετωπίζονται εχθρικά οι λαϊκές διεκδικήσεις. Στην κατεύθυνση αυτή κινείται και η συνοπτική αναφορά στο ίδιο βιβλίο, πλευρών της ιστορίας που έχουν να κάνουν με την πάλη ενάντια στους εκμεταλλευτές και κατακτητές. Στόχος είναι οι συνειδήσεις των σημερινών μαθητών και αυριανών εργαζόμενων, από τις οποίες επιχειρείται η αφαίρεση κάθε έννοιας αντίστασης και διεκδίκησης. Στην προκειμένη περίπτωση, με πρόσχημα την ανάδειξη του ρόλου της γυναίκας, συκοφαντείται συνολικά η γαλλική επανάσταση, που σηματοδοτεί το τέλος της φεουδαρχίας και το πέρασμα σε ένα νέο κοινωνικο-οικονομικό σχηματισμό, ο οποίος σε τελική ανάλυση, λειτούργησε θετικά για τη θέση της γυναίκας, αφού την έβγαλε μαζικά στην παραγωγή.
Να σημειωθεί ότι στο βιβλίο - λόγω τυπογραφικού προφανώς λάθους - η Ντε Γκουζ εμφανίζεται να γεννήθηκε το 1478 και να πέθανε το 1793 (δηλαδή καρατομήθηκε σε ηλικία 315 ετών!)...
Στο σκοτάδι ψάχνοντας την αλήθεια... (2/2/2007)
«Οι αμφιβολίες μου για το εάν είναι δυνατόν να υπάρξει μια αλήθεια που να αντέχει στο χρόνο άρχισαν να υποχωρούν, όταν άκουσα για την αποκάλυψη του ίδιου του Θεού. Η φλεγόμενη Βάτος που είχε δει ο Μωυσής στο όρος Σινά φανέρωσε την Αλήθεια, η οποία δεν αναλώνεται, δε χάνεται ποτέ. Αυτή την αλήθεια δεν την κατακτά ο άνθρωπος μόνος του, αλλά την αποκαλύπτει ο ίδιος ο Θεός και είναι μια αλήθεια αιώνια, μια αλήθεια που αφορά όλους τους ανθρώπους, μια αλήθεια που σώζει. Με την αποκάλυψη του Θεού στο Μωυσή άρχιζε μια μακρά περίοδος αναμονής και προετοιμασίας των ανθρώπων για να δεχτούν το Χριστό, που είναι η σαρκωμένη Αλήθεια» (Θρησκευτικά ΣΤ΄ Δημοτικού, σελ. 10).
Στο κεφάλαιο «Η προσέγγιση της Αλήθειας» στα Θρησκευτικά της ΣΤ΄ τάξης φαίνεται καθαρά η θεοκρατική αντίληψη που θέλουν να καλλιεργήσουν και μέσα από τα νέα βιβλία. Στο κεφάλαιο από το οποίο προέρχεται το παραπάνω απόσπασμα περιγράφεται σε πρώτο πρόσωπο ο μαθητής να περιπλανιέται σε διάφορα στάδια της ιστορίας, παρακολουθώντας την αναζήτηση του ανθρώπου για την αλήθεια. «Η περιπέτεια του Ανθρώπου για να βρει την αλήθεια μας είχε κινήσει την περιέργεια. Ετσι γυρίσαμε την επόμενη σελίδα στο ημερολόγιό του και τον ακολουθήσαμε στο ταξίδι του στο χρόνο». (...) Μετά από περιήγηση στους αρχαίους τραγικούς, τους φιλοσόφους, το «εν οίδα ότι ουδέν οίδα» του Σωκράτη, καταλήγει: «Τα λόγια του αυτά ήταν μια παραδοχή των ορίων του ανθρώπου, που μετά από μια αγωνιώδη αναζήτηση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι με τις δυνάμεις του δεν μπορεί να κατακτήσει πλήρως την αλήθεια, την οποία όμως δε θα πάψει ποτέ ν' αναζητά». (...)
Η δοσμένη με ασάφειες και σχηματικά περιγραφή της προσπάθειας του ανθρώπου μέσα από διάφορες ιστορικές περιόδους να ανακαλύψει την αλήθεια στόχο έχει να καταλήξει στην αδιαμφισβήτητη ανωτερότητα και πληρότητα του χριστιανισμού, που αναδεικνύεται για το μαθητή σαν το μοναδικό μέσο για την ερμηνεία του κόσμου.
Και τα βιβλία των Θρησκευτικών στο σχολείο που οικοδομούν, έρχονται να συμπληρώσουν αυτό που επιχειρείται μέσα από τον τρόπο διδασκαλίας της Γλώσσας, των Μαθηματικών, της Ιστορίας, των Φυσικών Επιστημών αλλά και το βομβαρδισμό των μαθητών και έξω από τα σχολεία με διάφορα ιδεολογήματα. Να αποκρύψουν ότι η αλήθεια συνδέεται διαλεκτικά με τη γνώση, η οποία, σε ένα σχολείο που θέλει το λαό να μορφώνεται στα μέτρα του συστήματος, σκόπιμα συσκοτίζεται.
Ο υπεύθυνος για την ανεργία (3/2/2007)
«π.χ. η ανεργία που οφείλεται στην εισαγωγή της τεχνολογίας ή τις αλλαγές στον οικονομικό χαρακτήρα της κοινωνίας. Με αυτόν τον τρόπο διακρίνεται το κοινωνικό πρόβλημα της ανεργίας από το ατομικό που αφορά π.χ. την κακή επιλογή επαγγέλματος». Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Γ' Γυμνασίου, κεφάλαιο 6.1, σελίδα 47)
Το καθήκον να «βγει λάδι» για το πρόβλημα της ανεργίας το εκμεταλλευτικό σύστημα αναλαμβάνει το συγκεκριμένο κομμάτι από το βιβλίο της Γ' Γυμνασίου. Στο παραπάνω απόσπασμα, την επιστημονικοφανή αναφορά στα αίτια της ανεργίας αναιρεί τελικά η αμέσως επόμενη πρόταση που προσπαθεί να επιμερίσει ουσιαστικά τις ευθύνες για το πρόβλημα ανάμεσα στις κοινωνικές αιτίες και την ατομική ευθύνη.
Δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρούν να μπολιάσουν με τέτοιες απόψεις τις συνειδήσεις των νέων κυρίως ανθρώπων που είναι και τα πρώτα θύματα της ανεργίας και του συνόλου των αναδιαρθρώσεων στην οικονομία. Ωστόσο, όταν το «φταις και εσύ που δε βρίσκεις δουλιά» γίνεται αντικείμενο διδασκαλίας μέσα στην τάξη, με τη βαρύτητα που φέρει αυτό για τη διαμόρφωση συνείδησης από το νέο, αποκαλύπτεται για μια ακόμα φορά το τι σχολείο και τι ανθρώπους θέλουν να φτιάξουν. Εστω κι αν η διατύπωση προσπαθεί για τους τύπους να δώσει βάρος στις κοινωνικές αιτίες του προβλήματος.
Ας μην ξεχνάμε πως και το μάθημα Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής εντάσσεται μέσα σε ένα πλέγμα διδακτέας ύλης η οποία οδηγεί στη σύγχυση, προβάλλει μια βιτρίνα της κοινωνίας που λίγη σχέση έχει με την πραγματικότητα που ζει η λαϊκή οικογένεια, συσκοτίζοντας τις αιτίες για τα προβλήματα και αποκρύπτοντας τη σημασία της αντίστασης και διεκδίκησης ως μέσο επίλυσής τους. Σε ένα σχολείο, που αντί να διδάσκει την αξιοπρέπεια, να διαμορφώνει προσωπικότητες ικανές να παίρνουν στα χέρια τους τη μοίρα τους και όχι να αντιμετωπίζουν σαν δικά τους τα αδιέξοδα του εκμεταλλευτικού συστήματος, επιδίδεται στο μάθημα της υποταγής, της καλλιέργειας της προσωπικής ευθύνης, όχι μόνο για την ανεργία, αλλά και για το σύνολο τελικά των μεγάλων κοινωνικών προβλημάτων.
Ο φιλόλογος που έγινε διαφημιστής... (6/2/2007)
«Ας πάρουμε το παράδειγμα ενός νέου, ο οποίος έχει ολοκληρώσει φιλολογικές σπουδές, όπως τον ενδιέφερε, με την προοπτική να γίνει καθηγητής φιλολογίας. Επειδή στο επάγγελμα αυτό δε βρίσκει απασχόληση (πολλοί απόφοιτοι και λίγες θέσεις εργασίας), στρέφεται αναγκαστικά αλλού για αναζήτηση εργασίας. Μπορεί λοιπόν να αναζητήσει εργασία ως υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων, να γίνει δημοσιογράφος, να ασχοληθεί με τις εκδόσεις βιβλίων, να γίνει διαφημιστής κλπ. Ας υποθέσουμε π.χ. ότι θέλει να ασχοληθεί με τις δημόσιες σχέσεις, γιατί έχει επικοινωνιακές δεξιότητες, κοινωνικότητα, γνωρίζει ξένες γλώσσες και έχει ενδιαφέρον για το αντικείμενο. Φυσικά θα αξιοποιήσει τις γενικές επιστημονικές γνώσεις του βασικού του πτυχίου και μπορεί να προχωρήσει σε μεταπτυχιακές σπουδές ή να επιδιώξει κάποια επιμόρφωση ή σχετική κατάρτιση στον τομέα των Δημοσίων Σχέσεων». (Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός Γ' Γυμνασίου, «Σχεδιάζοντας το επαγγελματικό μου μέλλον...», σελίδα 18).
Με ένα πολύ καλό παράδειγμα το βιβλίο προπαγανδίζει με επιτυχημένο τρόπο την προσπάθεια να εξαλείψουν την όποια σύνδεση του πτυχίου από το δικαίωμα στη δουλιά. Η αντιστοιχία πτυχίου και επαγγέλματος εμφανίζεται ως αναχρονιστική και διαφημίζεται η περίφημη αλλαγή επαγγελμάτων. Ετσι, ο νέος που σπούδασε φιλόλογος, επειδή υπάρχουν πολλοί απόφοιτοι και σύμφωνα με το βιβλίο υπάρχουν λίγες θέσεις εργασίας στα σχολεία, μπορεί να αξιοποιήσει τις δεξιότητές του, να στραφεί στην κατάρτιση και επανακατάρτιση και τελικά να «πετύχει».
Ετσι, στο μάθημα προβάλλονται ως διέξοδος για τους μαθητές οι ψεύτικες ελπίδες και όνειρα για εργασία μέσα από το δρόμο της κατάρτισης. Τα οφέλη από μία τέτοια προσέγγιση είναι διπλά. Από τη μια, για ακόμα μια φορά, αναπαράγεται η προπαγάνδα ότι η ανεργία είναι υπόθεση του ατόμου και από την άλλη η προπαγάνδα της ΕΕ του μεγάλου κεφαλαίου ότι η «διά βίου κατάρτιση» είναι ο τρόπος αντιμετώπισης της ανεργίας, την οποία σύμφωνα με αυτούς τη δημιουργεί η έλλειψη επαρκούς σύνδεσης μεταξύ εκπαίδευσης και «αγοράς». Ανοίγει έτσι και στις συνειδήσεις των μαθητών ο δρόμος για τη νομιμοποίηση των αλλαγών που επιχειρούνται στην Παιδεία, αφού αυτή την περιβόητη σύνδεση επαγγέλλονται. Και τελικά αποκρύπτεται ο ρόλος αυτής ακριβώς της «αγοράς» για την ανεργία, για το κυνήγι δεξιοτήτων και μεροκάματου μέσα σε συνθήκες αβεβαιότητας και ελαστικών εργασιακών σχέσεων που θα γνωρίσουν μετά τις σπουδές τους οι μαθητές.
Με κέρματα μαθαίνεται η Ιστορία; (7/2/2007)
«Μιγκέλ ντε Θερβάντες, ο συγγραφέας του Δον Κιχώτη - Η Μαριάνα, προσωποποίηση της Γαλλικής Δημοκρατίας - Λεπτομέρεια από τη «γέννηση της Αφροδίτης του Μποτιτσέλι - Η κουκουβάγια από αρχαίο Αθηναϊκό νόμισμα. Αντιστοιχίζω τα κέρματα του ευρώ με τις χώρες κυκλοφορίας τους» (Ιστορία Στ' Δημοτικού, τετράδιο εργασιών σελίδα 51).
Ετσι διδάσκεται η ιστορία στα βιβλία της Στ' Δημοτικού. Μέσα από ασκήσεις, όπως η παραπάνω, που ζητά από τους μαθητές να αντιστοιχίσουν τις εικόνες του ευρώ από διάφορες χώρες με τις εικόνες που αποτυπώνουν, στο πνεύμα της περιβόητης διαθεματικότητας, θεωρούν οι δημιουργοί τους ότι καλλιεργείται η ιστορική κρίση του μαθητή σε ένα βιβλίο, το οποίο λίγη σχέση έχει τελικά με τη διδασκαλία της Ιστορίας. Στο αντίστοιχο κεφάλαιο του βιβλίου, η φωτογραφία ενός κέρματος ευρώ δεσπόζει στη σελίδα που αναφέρεται στην Ευρωπαϊκή Ενωση με τη λεζάντα «το ευρώ αποτελεί το ενιαίο νόμισμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης από την 1.1.2002». «Οι χώρες - μέλη της ΕΕ προσπαθούν να χαράζουν ενιαία εξωτερική πολιτική και να λειτουργούν συλλογικά σε μια σειρά θεμάτων όπως η ειρήνη, ο πολιτισμός, το περιβάλλον», αναφέρεται στο κείμενο, χωρίς περαιτέρω αναφορές στον πολιτικό και οικονομικό της ρόλο.
Ευρώ στα Μαθηματικά, ευρώ στη Γλώσσα, ευρώ και στην Ιστορία για να εμπεδώσουν από μικροί οι μαθητές την έννοια του χρήματος, αποδεικνύοντας ότι και τα νέα βιβλία είναι στραμμένα στην καλλιέργεια δεξιοτήτων αντί για μόρφωση. Γιατί το να μάθουν τα παιδιά να ξεχωρίζουν τα κέρματα και τα χαρτονομίσματα είναι καλλιέργεια δεξιότητας και όχι γνώση.
Το ζητούμενο, προκειμένου το σχολείο να γίνει πραγματικά ζωντανό, να κινήσει το ενδιαφέρον, να τονώσει τη δημιουργικότητα των μαθητών δεν είναι η απλή παρουσίαση μιας πλευράς της πραγματικότητας (κυρίως την πιο χυδαία) με σκοπό την αποδοχή της από πολύ νωρίς ως φυσικής, αλλά η ενεργητική προσέγγιση των κοινωνικών φαινομένων που βιώνουν τα παιδιά. Και όσον αφορά την Ιστορία, ζητούμενο για τη διαμόρφωση προσωπικοτήτων ικανών να κρίνουν και να βγάζουν συμπεράσματα είναι η διδασκαλία της πραγματικής Ιστορίας, των λόγων που οδηγούν στα διάφορα γεγονότα και όχι η απόκρυψη και το ξαναγράψιμο της Ιστορίας, έτσι όπως συμφέρει σήμερα αλλά και πάντα το μεγάλο κεφάλαιο.
Μαθηματικά... τσέπης (8/2/2007)
«Ο υπολογιστής τσέπης είναι ένα εργαλείο που μας βοηθά να υπολογίζουμε τις μεγάλες και χρονοβόρες πράξεις εύκολα και γρήγορα. Ας πάρουμε στα χέρια μας έναν υπολογιστή τσέπης κι ας ανακαλύψουμε πώς λειτουργεί και πώς χρησιμοποιείται. Μπορείς να τον "ανοίξεις"; Πώς βλέπεις ότι έχει "ανοίξει"; Βεβαιώσου ότι εντόπισες τα παρακάτω πλήκτρα και ότι ξέρεις τι κάνουν (...)» Βιβλίο Μαθηματικών Στ' Δημοτικού, σελίδα 27, κεφάλαιο 10ο - «Η χρήση του υπολογιστή τσέπης».
Ολόκληρο κεφάλαιο αφιερώνεται στα μαθηματικά της έκτης τάξης προκειμένου να εξοικειωθούν οι μικροί μαθητές με το γνωστό κομπιουτεράκι, πριν καλά καλά κατανοήσουν τα μαθηματικά και τις πράξεις.
Με αρνητικές επιπτώσεις στη διαμόρφωση μαθηματικής σκέψης από τα παιδιά του Δημοτικού, όλα τα βιβλία ουσιαστικά υποδεικνύουν τη χρήση υπολογιστή. Στο βιβλίο της Γ' τάξης, στην οποία ουσιαστικά ο μαθητής αρχίζει τις πράξεις, συναντά ασκήσεις που υποδεικνύεται από το βιβλίο να λυθούν με το κομπιουτεράκι, ακόμα και διαίρεση με το 10, το 100 ή το 1.000. «Ο Τοτός για να είναι σίγουρος, προτίμησε να κάνει τις πράξεις με τη σειρά στον υπολογιστή τσέπης που είχε», αναφέρεται στην εκφώνηση ενός από τα προβλήματα στη σελίδα 23 του βιβλίου της Στ' τάξης.
Οπως παρατηρούν εκπαιδευτικοί, την ίδια στιγμή που στα βιβλία αυτά δεν υπάρχει μέριμνα για τη μάθηση της προπαίδειας από το μαθητή, υπάρχει ειδικό αφιέρωμα στο βιβλίο για το ποιο κουμπί σβήνει την οθόνη του υπολογιστή τσέπης. Η προπαίδεια, οι πράξεις, η λογική και η μεθοδολογία τους δε θεωρούνται τόσο σημαντικές, μπροστά στην ανάγκη να περάσει μέσα από τα νέα σχολικά βιβλία η λογική της «διαχείρισης πληροφοριών» και στα μαθηματικά.
Πρόκειται για μια ακόμα εκδήλωση του σχολείου των «δεξιοτήτων» που θέλουν να οικοδομήσουν, στο οποίο η πραγματική γνώση, το ενδιαφέρον και η αγάπη για αυτή από την πλευρά των μαθητών υποκαθίσταται από υποδείξεις για το πώς να επιλύσουν ένα πρόβλημα, χωρίς να το έχουν κατανοήσει.
Δεν είναι καταδικαστέα η τεχνολογία και η χρήση της, ωστόσο ο ρόλος του σχολείου είναι να γνωρίσει στα παιδιά τούς βασικούς κανόνες και στη συνέχεια με βάση αυτούς να τη χρησιμοποιούν και όχι να καλλιεργεί την αντίληψη ότι αφού υπάρχουν κομπιουτεράκια, δε χρειάζεται να ασχοληθούν...
Ισως πάντως να είναι και σημαδιακή η διαθεματική εργασία που προτείνει το τετράδιο εργασιών για το αντίστοιχο κεφάλαιο που αναφέρεται στη χρήση του υπολογιστή τσέπης. Το θέμα της είναι «Η χρησιμότητα του ύπνου στη ζωή μας. Τι είναι η χειμερία νάρκη;» (Τετράδιο Εργασιών ΣΤ, τεύχος α, σελίδα 26).
Στη Σαλαμίνα για ουζάκι και χταποδάκι... (9/2/2007)
«Οι ήσυχες κυματόβρεχτες ταβερνούλες στις βοτσαλωτές παραλίες προσκαλούν τον κολυμβητή να γευτεί το ψητό χταποδάκι και τα κάθε λογής όστρακα συνοδεία ούζου. Πολύβουοι, ειδικά το καλοκαίρι, οι παραθεριστικοί οικισμοί, με το σχεδόν αποκλειστικά ελληνικό τουρισμό, με τα παιδιά να παίζουν στους χωματόδρομους και τους μεγάλους να εκκλησιάζονται τα απογεύματα ή να συζητούν σε πηγαδάκια, δημιουργούν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, κράμα νησιού και χωριού» (Γλώσσα Α' Γυμνασίου, σελ. 40).
Μεταξύ... τυρού και αχλαδιού οι μαθητές της πρώτης τάξης του Γυμνασίου λοιπόν θα μάθουν και τη νεοελληνική γλώσσα, μέσα από την παράθεση ενός κειμένου ταξιδιωτικού οδηγού για τις ομορφιές της Σαλαμίνας. Το σχετικό κεφάλαιο με τίτλο «ταξίδι στον κόσμο της φύσης» στόχο έχει να γνωρίσει τους μαθητές με τα διάφορα είδη κειμένων, αφηγηματικά, περιγραφικά, με επιχειρήματα και να μάθουν να κάνουν την περίληψη ενός κειμένου.
Το μάθημα της Γλώσσας αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την ανάπτυξη και της προσωπικότητας του μαθητή. Γιατί η χρήση της γλώσσας είναι διπλή. Είναι εργαλείο επικοινωνίας είναι όμως και μέσο για την οργάνωση και έκφραση της σκέψης. Στο νέο σχολείο που φτιάχνουν, το σχολείο των «δεξιοτήτων», αυτό που καλλιεργείται είναι η επικοινωνιακή της χρήση. Η απουσία των λογοτεχνικών κειμένων και η αντικατάστασή τους από λεκτικούς κώδικες, που οδηγούν σε μία γνώση της ελληνικής γλώσσας με τον... τουριστικό τρόπο που διδάσκονται οι ξένες γλώσσες, δείχνει για μια ακόμα φορά την αντίληψη που έχουν για τη γνώση οι υπεύθυνοι για το περιεχόμενο του σχολείου. Ενός σχολείου που θέλει να βάλει τη σκέψη των μαθητών σε καλούπια, να τους κάνει ικανούς να ανταποκρίνονται στα καθημερινά προβλήματα, με την καλλιέργεια της προσωπικότητάς τους να έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Στη λογική αυτή, στα νέα βιβλία της γλώσσας συναντά σήμερα κανείς διάσπαρτα κείμενα που αφορούν διαφημίσεις, συνταγές, οδηγίες ηλεκτρικών συσκευών και άλλα τέτοια που τα κάνουν να θυμίζουν περισσότερο... περιοδικά ποικίλης ύλης παρά σχολικά βιβλία.
Ο Απόστολος Παύλος και η «Warner Bros» (10/2/2007)
«Ο Γιώργος έφερε στην τάξη δύο φωτογραφίες που βρήκε στο διαδίκτυο. Παρουσίαζαν ένα μεγάλο πλοίο, που είχε γείρει στο πλάι, ενώ από παντού το χτυπούσαν μανιασμένα τα κύματα του ωκεανού. Ενα ελικόπτερο διάσωσης τραβούσε μέσα σε ένα καλάθι δύο ναυαγούς. Τα παιδιά εντυπωσιάστηκαν. Αλλά κι ο δάσκαλος δεν έχασε την ευκαιρία. "Ξέρετε παιδιά", τους είπε, "κι ο Απόστολος Παύλος κάποτε κινδύνεψε με τον ίδιο τρόπο, όταν χρειάστηκε να ταξιδέψει από τη φυλακή της Καισαρείας, όπου βρισκόταν, προς τη Ρώμη για να δικαστεί εκεί. Ομως με τη βοήθεια του Θεού κατάφερε να σωθεί, όχι μόνο ο ίδιος αλλά και όλοι όσοι ήταν μαζί του». (Θρησκευτικά Ε' Δημοτικού, «Αγωνιζόμαστε με χαρούμενη διάθεση»).
Από τη μία ο Απόστολος Παύλος και από την άλλη το κινηματογραφικό μεγαθήριο «Warner Bros» επιστρατεύονται για να δείξουν στους μαθητές ότι αν έχουν πίστη στο θεό, θα έρθει ένα ελικόπτερο να τους σώσει από το ναυάγιο. Ο λόγος για το πρώτο κεφάλαιο των Θρησκευτικών της Ε' τάξης, υπό τον τίτλο «Αγωνιζόμαστε με χαρούμενη διάθεση», στο οποίο περιγράφεται το πώς ο Απόστολος Παύλος σώθηκε από τη θαλασσοταραχή. Η ιστορία πλαισιώνεται από φωτογραφία με ένα ελικόπτερο που ανασύρει ναυαγό από τη φουρτουνιασμένη θάλασσα και διευκρινίζεται ότι πρόκειται για «στιγμιότυπο από την ταινία «Η καταιγίδα» της εταιρείας «Warner Bros Entertainment UK Limited».
Τα δυο αυτά διαφορετικά, εκ πρώτης όψεως, θέματα γίνεται προσπάθεια να συνδεθούν με την πίστη και τη βεβαιότητα ότι ο Θεός δεν εγκαταλείπει ποτέ αυτούς που τον καλούν σε βοήθεια, αδικώντας ακόμα και αυτόν το θρησκευτικό ιδεαλισμό με τέτοιου είδους «εύκολους» παραλληλισμούς. Επιχειρούν δε να περάσει για τα καλά στους μικρούς μαθητές η θεοκρατική αντίληψη, π.χ. το ίδιο κεφάλαιο εισάγεται με τη φράση «ο χριστιανός δεν πρέπει να χάνει την ελπίδα, το θάρρος και την πίστη του μπροστά στις δυσκολίες. Με τη βοήθεια του θεού συνεχίζει τον αγώνα του με χαρούμενη διάθεση»...
Ως κύριος διδακτικός στόχος του συγκεκριμένου μαθήματος περιγράφεται ο εξής: «Να γίνει κατανοητό από τους μαθητές πως ανεξαρτήτως του αριθμού, του μεγέθους και της φύσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο χριστιανός στη ζωή του, η ελπίδα του προς το Θεό, το θάρρος, η αισιοδοξία και η αγωνιστική του διάθεση αποτελούν την καλύτερη δυνατή επιλογή, ώστε τα προβλήματά του να αντιμετωπιστούν με επιτυχία».
Για την εμπέδωση, οι μαθητές καλούνται να χαρακτηρίσουν σωστό ή λάθος φράσεις όπως: «Ο θεός μέσα από τις δυσκολίες δοκιμάζει τη δύναμη και την αντοχή μας», «Ο αγώνας μας πρέπει να γίνεται πάντα με χαρούμενη διάθεση, γιατί ξέρουμε πως ο θεός δε μας εγκαταλείπει ποτέ» κ.ο.κ.
Φτωχαδάκια και... λεφτάδες (13/2/2007)
Ποιος μπορεί να αγοράσει το αρκουδάκι; Η Υπατία έχει... ΕΥΡΩ. Ο Νίκος έχει.... ΕΥΡΩ. Η Κορίνα έχει... ΕΥΡΩ. Το αρκουδάκι μπορεί να το αγοράσει... (Μαθηματικά Α' Δημοτικού, τετρ. εργασιών σελ. 16).
Ποιος μπορεί να αγοράσει το παιχνίδι; Η Μαρία έχει... ΕΥΡΩ. Ο Χασάν έχει... ΕΥΡΩ. Η Αρτεμη έχει... ΕΥΡΩ. Ποιος μπορεί να αγοράσει το παιχνίδι; (Μαθηματικά Α' Δημοτικού, τετρ. εργασιών σελ. 23).
Στις μικρές τάξεις, τα βιβλία είναι γεμάτα με ασκήσεις όπου τρία παιδάκια έχουν κάποια χρήματα το καθένα κι η ερώτηση είναι; Ποιος μπορεί να αγοράσει το τάδε προϊόν που στοιχίζει τόσα λεφτά; Ο πληθωρισμός ασκήσεων όπου οι μαθητές καλούνται να υπολογίσουν αθροίσματα, γινόμενα, υπόλοιπα κλπ μέσα από παραδείγματα που αναφέρονται σε ευρώ είναι χαρακτηριστικό των νέων βιβλίων μαθηματικών, στο πλαίσιο της εκγύμνασης των λεγόμενων χρηστικών δεξιοτήτων, ενώ την ίδια στιγμή, εκπαιδευτικοί παρατηρούν σοβαρά μεθοδολογικά και παιδαγωγικά λάθη στα νέα βιβλία. Αυτό δείχνει για μια ακόμα φορά ότι καλλιέργεια δεξιοτήτων και πραγματική μόρφωση έρχονται σε αντίθεση στο νέο σχολείο που θέλουν να φτιάξουν, με αποτέλεσμα τελικά την αμάθεια.
Το βιβλίο των Μαθηματικών της πρώτης τάξης του Δημοτικού έχει το γενικό τίτλο «Μαθηματικά της φύσης και της ζωής». Και έτσι διδάσκονται και τα μαθηματικά από τα παραπάνω παραδείγματα. Μέσα από τη ζωή. Μέχρι οι μαθητές να καταλάβουν και να συνηθίσουν, ξεκινώντας από έξι χρονών, ότι κάποιοι στη ζωή έχουν, άλλοι δεν έχουν, κάποιοι στη ζωή είναι... «πιο ίσοι» από τους άλλους. Κάτι που όπως φαίνεται ταιριάζει στη φιλοσοφία και το σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό που σηματοδοτούν και τα νέα βιβλία για την εκπαίδευση, με την εμπορευματοποίηση, την καλλιέργεια επιχειρηματικότητας κ.ο.κ.
Η γνώση δεν κατακτιέται μέσα από την καλλιέργεια απλά δεξιοτήτων, αλλά με τη μετάδοσή της. Η πραγματική κατανόηση των νόμων της φύσης και της ζωής είναι αυτή που θα επιτρέψει τελικά και τη διαμόρφωση προσωπικοτήτων ικανών να παίρνουν στα χέρια τους την τύχη τους, ικανών να καταλάβουν (και να αλλάξουν) τον κόσμο.
Το ΝΑΤΟ προωθεί την ειρήνη! (14/2/2007)
«Σκοποί και δραστηριότητες που προωθούν τη δημοκρατία, την ειρήνη, την κοινωνική αλληλεγγύη και την οικονομική συνεργασία σε διακρατικές συνεργασίες (ΝΑΤΟ, ΟΗΕ) και υπερεθνικές οργανώσεις» (Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, σελίδα 238).
Προπαγανδιστές του ΝΑΤΟ θέλει το σχολείο τους εκπαιδευτικούς, όπως φαίνεται μέσα από τις οδηγίες που δίνονται από τα αναλυτικά προγράμματα για τη διδασκαλία του μαθήματος της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής, της Γ' Γυμνασίου. Τους υποδεικνύει δηλαδή το πώς θα εμφανιστεί μέσα από το μάθημα το ΝΑΤΟ, σαν οργανισμός που έχει στόχο «την ειρήνη, τη δημοκρατία, την κοινωνική αλληλεγγύη»..!
Στους στόχους του κεφαλαίου, που αφορούν στη σχέση με τη διεθνή κοινότητα, περιλαμβάνεται και «η ικανοποίηση της ανάγκης να ανήκει κανείς σε ένα ευρύτερο σύνολο, άλλοτε και σήμερα (αμφικτιονίες - συμμαχίες - συμπολιτείες - ΕΕ)»... Παρουσιάζουν δηλαδή σαν κοινωνική ανάγκη τη συμμετοχή της Ελλάδας στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς. Τι κι αν οι μαθητές ακούνε κατά καιρούς τις κυνικές δηλώσεις των εκπροσώπων του ΝΑΤΟ για την αναγκαιότητα των άδικων πολέμων... Τι κι αν είναι πρόσφατες οι μεγάλες παλλαϊκές κινητοποιήσεις ενάντια στους πολέμους στη Γιουγκοσλαβία, στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, μέσα από τις οποίες αυτό το «φιλειρηνικό» ΝΑΤΟ καταδίκασαν ως υπεύθυνο για τα εγκλήματα κατά των λαών... Οι μαθητές θα πρέπει μέσα από το σχολείο «να επισημάνουν και να εκτιμήσουν το ρόλο και τη σημασία των διεθνών οργανώσεων για την αντιμετώπιση τόσο ατομικών όσο και παγκόσμιων κοινωνικών θεμάτων», όπως αναφέρεται στο ΔΕΕΠΣ.
Στα πλαίσια αυτά, «...οι μαθητές παρατηρούν τα προβλήματα που προκύπτουν από την άνιση κατανομή των φυσικών πόρων... οι μαθητές παρατηρούν ότι αλλού βρίσκονται τα καύσιμα και αλλού καταναλώνονται και αυτό δημιουργεί προβλήματα με γεωγραφικό περιεχόμενο... συνήθως οι χώρες που έχουν βιομηχανία δεν έχουν πετρέλαιο και αυτές που έχουν πετρέλαιο δεν έχουν βιομηχανία. Οι σχέσεις μεταξύ τους δεν είναι εύκολες και μερικές φορές καταλήγουν σε συγκρούσεις... η ανισότητα της γεωγραφικής κατανομής προκαλεί προβλήματα με γεωγραφικό περιεχόμενο» (αυτά αναφέρονται σε σχέδιο διδασκαλίας για τη Γεωγραφία - Γεωλογία Α' Γυμνασίου)... άρα ο πόλεμος δεν είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο με αιτίες πολιτικές και οικονομικές, αλλά προκύπτει από την τυχαία κατανομή του πετρελαίου σε κάποιες χώρες. Είναι με λίγα λόγια ένα φυσικό φαινόμενο!!
Δε θα περίμενε κανείς από τα νέα βιβλία, τα οποία έχουν γραφτεί μέσα σε συνθήκες έντασης της ιδεολογικής επίθεσης στις συνειδήσεις της νεολαίας, να στρέφουν τη σκέψη των παιδιών σε μία κατεύθυνση καταγγελίας του ιμπεριαλισμού. Ωστόσο, τη στιγμή που οι δημιουργοί τους διατείνονται ότι στόχο έχουν την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών, τέτοιου είδους ανοιχτή προπαγάνδα το μόνο που κάνει είναι να επιβεβαιώσει τους ιδεολογικούς στόχους των νέων σχολικών βιβλίων και προγραμμάτων.
Ο ανοιχτός δρόμος της «επιχειρηματικότητας» (16/2/2007)
«Σήμερα ο δρόμος της επιχειρηματικότητας είναι ανοιχτός σε όλους. (...) Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Ανταγωνιστικότητα" του Υπουργείου Ανάπτυξης, με τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη δική σου συμμετοχή, ενισχύει τις νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες των Ατόμων με Αναπηρίες. Στη μεταποίηση. Το εμπόριο. Τις υπηρεσίες. Τον τουρισμό. Ελα τώρα κι εσύ στο δρόμο της ανάπτυξης(...)
(...) Τώρα υπάρχει η δυνατότητα να γίνεις επιχειρηματίας! Αν είσαι Ατομο με Αναπηρία μπορείς να υποβάλεις πρόταση στον ΕΟΜΜΕΧ για να ξεκινήσεις επιχειρηματική δραστηριότητα.(...)» (Νεοελληνική Γλώσσα Γ' Γυμνασίου, σελίδα 60).
Το παραπάνω κείμενο προέρχεται από αφίσα του υπουργείου Ανάπτυξης, η οποία δημοσιεύτηκε στον Τύπο το 2003 και αφορά το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» που χρηματοδοτήθηκε από το Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήματα «ποιο είναι το λεκτικό μήνυμα της αφίσας; Ποιος είναι ο φορέας που έχει εκδώσει την αφίσα; Ποιο είναι το κοινό στο οποίο απευθύνεται; Ποια σχέση έχει η εικόνα της αφίσας με το λεκτικό της μήνυμα;», να σταθούν δηλαδή και να εμπεδώσουν την προπαγάνδιση του συγκεκριμένου προγράμματος που προτρέπει στην εξεύρεση της ατομικής λύσης και απαλλάσσει το κράτος από τις υποχρεώσεις του. Αλλά και να αποδεχτούν όλοι οι μαθητές τη λογική ότι τα προβλήματα επιβίωσης αντιμετωπίζονται με το «επιχειρηματικό πνεύμα» που δεν αφορά ούτε μόνο ούτε κύρια τη δημιουργία δικής τους επιχείρησης αλλά κυρίως συνδέεται με την αποδοχή της λογικής του κέρδους. Φαίνεται, πάντως, ότι οι δημιουργοί των νέων βιβλίων δε χάνουν ευκαιρία για προβολή των «παροχών» της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με στόχο να την εξιδανικεύσουν στα μάτια των μαθητών. Το συγκεκριμένο κείμενο - αφίσα διαδέχεται η επόμενη ενότητα του βιβλίου που είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένη στο θέμα «Ενωμένη Ευρώπη και Ευρωπαίοι Πολίτες» και όπως αναφέρεται εισαγωγικά, «θα σκεφτούμε και θα μιλήσουμε για το ρόλο που καλείται να παίξει η χώρα μας μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά και η Ευρωπαϊκή Ενωση μέσα στο σύγχρονο κόσμο».
Το αξιοπερίεργο μάλιστα είναι ότι το παραπάνω κείμενο - διαφήμιση αποτελεί μέρος μιας ενότητας που αναφέρεται στο ζήτημα του ρατσισμού, με στόχο να δουν οι μαθητές «ποιο ρόλο παίζουν οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα στις σχέσεις μας με τους άλλους». Με προγράμματα της ΕΕ για προώθηση της επιχειρηματικότητας, θεωρείται πως καταπολεμούνται οι προκαταλήψεις απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες, στην προκειμένη περίπτωση; Με υποσχέσεις να γίνουν επιχειρηματίες τη στιγμή που οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις κλείνουν η μία μετά την άλλη ή φυτοζωούν μέσα στις συνθήκες της παντοκρατορίας των μονοπωλίων; Αν ήθελαν να προβάλουν την ανάγκη για ισότητα, θα μπορούσαν οι δημιουργοί των βιβλίων κάλλιστα να συμπεριλάβουν τα πραγματικά προβλήματα και τις διεκδικήσεις του κινήματος των ΑμΕΑ, όπως τα προβάλλουν μέσα από τους αγώνες τους.
Καταρτίσου για να «πετύχεις»... (17/2/2007)
«ΟΑΕΔ - Προγράμματα Κατάρτισης. Σήμερα ο πιο συνηθισμένος λόγος κοινωνικής κινητικότητας είναι η αλλαγή επαγγέλματος. Πολλά επαγγέλματα εξαφανίζονται, όπως τα παραδοσιακά επαγγέλματα μικροκατασκευαστών και τεχνιτών. Νέες τεχνολογίες μπαίνουν στην παραγωγή και μαζί τους νέες ειδικότητες. Πολλά επομένως άτομα οδηγούνται στην ανεργία και την καθοδική κινητικότητα. Γι' αυτό η πολιτεία οργανώνει προγράμματα κατάρτισης νέων σε νέα επαγγέλματα και τεχνολογίες. Να ενημερωθείτε από τον ΟΑΕΔ για αυτά τα Προγράμματα και μέσα από το μάθημα του Επαγγελματικού Προσανατολισμού».
(Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή, Γ' Γυμνασίου, κεφάλαιο 3 - «Κοινωνική Οργάνωση και Κοινωνική Μεταβολή», σελίδα 26).
Η διαφήμιση του ΟΑΕΔ και των προγραμμάτων του συνοδεύει το κεφάλαιο για την κοινωνική κινητικότητα, καλλιεργώντας ουσιαστικά ψευδαισθήσεις στους μαθητές, σε ένα σύστημα που δεν είναι όλα τόσο εύκολα όσο περιγράφονται στο βιβλίο...
Η ανοδική κοινωνική κινητικότητα, που ουσιαστικά συνδέεται με την αλλαγή της κοινωνικής τάξης, σύμφωνα με το βιβλίο, συντελείται μέσα από την επαγγελματική κατάρτιση του ατόμου ή την απόκτηση πτυχίου. «Η κοινωνική κινητικότητα μπορεί να είναι: α) ανοδική, όταν το άτομο κινείται από κατώτερες σε ανώτερες κοινωνικές τάξεις, όπως π.χ. στην περίπτωση που το άτομο αποκτά επαγγελματική κατάρτιση ή ένα πτυχίο», σημειώνεται χαρακτηριστικά.
Η όποια αλλαγή κοινωνικής θέσης όμως (που στις μέρες μάλλον είναι καθοδική παρά ανοδική) σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει με την επαγγελματική κατάρτιση ή ένα πτυχίο χωρίς να δίνεται απάντηση για τη σχέση κάθε ατόμου με τα μέσα παραγωγής. Αραγε, ένας άνεργος με πτυχίο και πιστοποιητικά κατάρτισης ανήκει αυτόματα στην αστική τάξη;
Η αλλαγή επαγγέλματος εμφανίζεται σαν το κλειδί για την επιτυχία ή αποτυχία και, κατά συνέπεια, οι νέοι πρέπει να αγκομαχούν για το κυνήγι της διά βίου κατάρτισης, αφού διαρκώς εξαφανίζονται επαγγέλματα και εμφανίζονται άλλα, προκειμένου να μπορέσουν να έχουν ανοδική επαγγελματική πορεία και μεταβολή της κοινωνικής τους τάξης. Ομως το κυνήγι πίσω από τις εξελίξεις δεν είναι πρόοδος, αλλά οπισθοδρόμηση. Γιατί με το δόλωμα της βελτίωσης της κοινωνικής θέσης, οι νέοι αποδέχονται μια ζωή αναζήτησης δεξιοτήτων προκειμένου να φτάσουν τις συνεχώς μεταβαλλόμενες πρόσκαιρες ανάγκες της αγοράς, σε ένα σχήμα κατάρτισης - εργασίας χωρίς δικαιώματα - ανεργίας - επανακατάρτισης κ.ο.κ. αφού αυτή είναι η μοίρα που επιφυλάσσουν για τον αυριανό εργαζόμενο.
Οι επιχειρήσεις ... ευεργέτες των πανεπιστημίων (21/2/2007)
«Τμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης υπάρχει μόνο σε μεγάλες επιχειρήσεις και η λειτουργία του έχει κάποιο κόστος που επιβαρύνει την τιμή πώλησης του παραγόμενου προϊόντος. Συνεπώς, αν το τμήμα ερευνών δεν αντισταθμίζει το κόστος λειτουργίας του από τις εφαρμογές των καινοτομιών του, η λειτουργία του είναι ασύμφορη. Σαν εναλλακτική λύση πολλές μεγάλες επιχειρήσεις συνεργάζονται με πανεπιστήμια ή ερευνητικά κέντρα που θεωρούν αξιόπιστα και τους αναθέτουν τη μελέτη ερευνητικών προβλημάτων.Αντίστοιχα, η λειτουργία των πανεπιστημίων διευκολύνεται από τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, επειδή δημιουργούνται δυνατότητες για απόκτηση σύγχρονου εξοπλισμού, για υποτροφίες σε μεταπτυχιακούς, κυρίως, φοιτητές που εμπλέκονται στις έρευνες κ.ά. Αυτή η συνεργασία φέρνει σε επαφή την εκπαιδευτική διαδικασία και την παραγωγή».
(Τεχνολογία, για τους μαθητές της Β΄ Γυμνασίου, σελ. 99)
Πλήρως εναρμονισμένο με το πνεύμα που θέλουν να καλλιεργήσουν στους μαθητές από το γυμνάσιο κιόλας, το παραπάνω απόσπασμα, σε μία περίοδο που η χώρα συνταράσσεται πραγματικά από τις μεγάλες κινητοποιήσεις ενάντια στον έλεγχο των πανεπιστημίων από την «αγορά». Αυτό που προβάλλεται στην κοινωνία ως προπαγανδιστικό επιχείρημα για να αφήσει στην άκρη τις ανάγκες της και να συναινέσει στον έλεγχο των πανεπιστημίων από τις επιχειρήσεις, γίνεται αντικείμενο διδασκαλίας σε σχολικό βιβλίο, με την επιπλέον βαρύτητα που έχει αυτό στη διαμόρφωση αντιλήψεων, τάσεων και συμπεριφορών στους μαθητές.
Οι μαθητές καλούνται να αποδεχτούν τη χρησιμοποίηση των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων ως παραμάγαζων των επιχειρήσεων, με τα επιχειρήματα αφενός ότι αν οι ίδιες κάνουν την έρευνα, τότε οι καταναλωτές θα πληρώνουν ακριβότερα τα προϊόντα και αφετέρου ότι βοηθούνται τα πανεπιστήμια από τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων.
Κουβέντα δε γίνεται για τις επιπτώσεις της εξάρτησης της χρηματοδότησης των πανεπιστημίων από τις επιχειρήσεις, που εδώ εμφανίζονται σαν ευεργέτες. Οι μαθητές μαθαίνουν μόνο το τι είναι καλό για την επιχείρηση. Δεν αναφέρεται ότι η έρευνα για λογαριασμό των επιχειρήσεων στόχο έχει να εξασφαλίζει τα κέρδη των μονοπωλίων αντί για την κοινωνική ευημερία, ή ότι γίνεται επιλεκτική χρηματοδότηση των ειδικοτήτων εκείνων που μπορούν να προσφέρουν άμεσα οφέλη και κέρδη στην αγορά, με τις υπόλοιπες να φυτοζωούν. Κουβέντα για τις επιπτώσεις μιας τέτοιας λειτουργίας των πανεπιστημίων, που ακυρώνει ουσιαστικά το ερευνητικό τους έργο, σπρώχνοντάς τα να εξασφαλίζουν μελέτες για προϊόντα των επιχειρήσεων και να ντύνουν με επιστημονικό μανδύα δήθεν μελέτες για το ακίνδυνο των μεταλλαγμένων, την ανάγκη για σύνταξη στα 70 και άλλα...
Πρόβλεψαν την ύπαρξη ιδιωτικών πανεπιστημίων (22/2/2007)
«Για παράδειγμα, μέχρι σήμερα θεωρείτο κανείς επιτυχημένος όταν κατάφερνε να περάσει τις εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο, χωρίς συνήθως να έχει ερευνήσει αν οι σπουδές αυτές τον ικανοποιούσαν και για ποιο λόγο, αν έτσι θα κατάφερνε να έχει επαγγελματική επιτυχία κτλ. Σήμερα όμως υπάρχει μεγάλη ανεργία στους πτυχιούχους, οι πανελλαδικές εξετάσεις μάλλον θα καταργηθούν ενώ τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δείχνει να αποτελούν μια πραγματικότητα που πλησιάζει. Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι πρέπει να συνειδητοποιήσουμε καθαρά γιατί θέλουμε να επενδύσουμε τέσσερα τουλάχιστον χρόνια από τη ζωή μας στις σπουδές αυτές».
(Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός - ΣΕΠ, Γ΄ Γυμνασίου, βιβλίο καθηγητή, σελίδα 79)
Μπροστά από ...την εποχή του το βιβλίο εκπαιδευτικού για τον ΣΕΠ στο Γυμνάσιο, έχει προβλέψει την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος πριν καλά καλά ξεκινήσει η όλη συζήτηση που σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη. Δεδομένο, λοιπόν, θεωρείται για το βιβλίο ότι οι μαθητές μετά το λύκειο θα μπορούν να επιλέξουν σπουδές και σε ιδιωτικά πανεπιστήμια, τα οποία, θυμίζουμε, μέχρι αυτή τη στιγμή απαγορεύεται από το Σύνταγμα να υπάρχουν και να λειτουργούν. Πέρα από την πραγματική ανεργία των πτυχιούχων, για την οποία υπεύθυνη είναι η πολιτική που υπηρετούν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ (που έφεραν και τα νέα βιβλία στα σχολεία), «διακηρύσσεται» εν είδει ...προγραμματικών δηλώσεων η κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων και η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Ως «δεδομένο», λοιπόν, θεωρείται η ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων και κρίθηκε σκόπιμο να συμπεριληφθεί στα σχολικά βιβλία όπως και η κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων, που βέβαια δε σημαίνει άνοιγμα του δρόμου της ανώτατης εκπαίδευσης για περισσότερους αφού νέοι φραγμοί μπαίνουν, ενώ η στροφή μεγάλης μάζας στην τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση αποτελεί στρατηγικό στόχο.
Φαίνεται πως δεν τους φτάνει η προπαγάνδιση της «ελεύθερης αγοράς», της πολιτικής που υπηρετούν, με κάθε άλλο μέσον, την εντάσσουν και στα σχολικά βιβλία, προκειμένου μάλλον να γλιτώσουν από μία ακόμα γενιά «ενοχλητικών» που αγωνίζονται για Παιδεία δημόσιο αγαθό και όχι εμπόρευμα μέσα από πανεπιστήμια - επιχειρήσεις. Αυτή η πολιτική είναι η «πυξίδα» με την οποία θέλουν να «προσανατολιστούν» κατά τον τίτλο του μαθήματος οι μαθητές αλλά και οι εκπαιδευτικοί.
Eθελοντικά και «μη κυβερνητικά» (23/2/2007)
«Οπως όλοι οι οργανισμοί έτσι και οι Μη Κυβερνητικοί έχουν αναπτύξει τα τελευταία χρόνια μια έντονη δικτυακή παρουσία. Μπορείτε να βρείτε άφθονες ιστοσελίδες για ανθρωπιστικά θέματα και θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν δημιουργηθεί είτε από απλούς πολίτες είτε από ΜΚΟ είτε από θεσμικούς οργανισμούς (...)». Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου, ενότητα 6, σελ. 113. «Αναφέρετε και γράψτε στον πίνακα όλες τις περιπτώσεις εθελοντικής δράσης που γνωρίζετε στην Ελλάδα και τον κόσμο. Συζητήστε ποια είναι τα κοινά γνωρίσματα αυτών των εθελοντών και των δράσεων που αναπτύσσουν». (Νεοελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου, ενότητα 6, σελ. 115).
Ολόκληρη η έκτη ενότητα του βιβλίου της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ΄ Γυμνασίου είναι γεμάτη από κείμενα που αφορούν σε μη κυβερνητικές οργανώσεις. Οπως αναφέρεται εισαγωγικά στην ενότητα, «θα μιλήσουμε για τη φτώχεια, την αδικία, την καταπίεση και τα άλλα βάσανα του κόσμου μας και θα δούμε κριτικά και αυτοκριτικά τη στάση μας απέναντι σ' αυτά. Θα μιλήσουμε για την αξία της αλληλεγγύης και θα σκεφτούμε με ποιες μορφές μπορεί αυτή να εκδηλωθεί σήμερα». Και μέσα από την υπερπροβολή Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και της έννοιας του εθελοντισμού, είναι προφανής ο δρόμος στον οποίο θέλουν να διοχετεύσουν τη νεανική ανησυχία για την αδικία στην κοινωνία και τη διάθεσή τους να αλλάξουν τον κόσμο. Και μάλιστα προβάλλεται ως ο ένας και μοναδικός δρόμος.
Ολόκληρη η ενότητα είναι γεμάτη από άρθρα, καταχωρίσεις στον Τύπο, ενημερωτικά φυλλάδια, διευθύνσεις στο διαδίκτυο για Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, χωρίς βέβαια κάποια εμβάθυνση στον - όχι και τόσο αθώο - ρόλο που παίζουν σήμερα, στη σύνδεση ΜΚΟ με ιμπεριαλιστικά κέντρα, για βάθεμα της αδικίας, την οποία υποτίθεται ότι αντιπαλεύουν.
Οσο για τον «εθελοντισμό», αποτελεί πια πολιτική επιλογή η προώθησή του μέσα από διάφορα προγράμματα, με στόχο να πειστούν οι νέοι ότι έχουν ατομική ευθύνη για τα προβλήματα που δημιουργεί η αντιλαϊκή πολιτική, να καλλιεργηθεί η εντύπωση ότι τα προβλήματα αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν με την προσωπική προσφορά του καθενός, καλλιεργώντας την αυταπάτη της συνδιαχείρισης και της συναίνεσης, να μάθουν στην τζάμπα εργασία χωρίς δικαιώματα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο «εθελοντισμός» άρχισε να προπαγανδίζεται σε μία περίοδο ευρείας επίθεσης σε δικαιώματα και κατακτήσεις.
Πέρα από αυτό το μοντέλο «αλληλεγγύης», το οποίο προβάλλεται στο σχολικό βιβλίο και οδηγεί στην ενσωμάτωση, για την αντιμετώπιση της αδικίας υπάρχει και ο άλλος δρόμος, που βρίσκει το νόημα της αλληλεγγύης στην πάλη για τα δικαιώματα των νέων και των λαών, στο δύσκολο αγώνα για τη δημιουργία μιας άλλης κοινωνίας. Είναι όμως «εκτός ύλης» για τα νέα σχολικά βιβλία...
Η εργασία των ανηλίκων και τα ευρωπαϊκά προγράμματα (27/2/2007)
«Οι μαθητές της Στ' τάξης του 64ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος SOCRATES/COMENIUS αναζήτησαν στοιχεία για τους ανήλικους εργαζόμενους στην Ελλάδα. Στο διπλανό πίνακα περιλαμβάνονται τα στοιχεία που συγκέντρωσαν (...)» (Μαθηματικά Στ' Δημοτικού, κεφάλαιο 1 «φυσικοί αριθμοί», σελίδα 9).
Η εργασία των ανηλίκων είναι παράνομη. Χρειάζεται να υπογραμμιστεί με έμφαση, γιατί στο βιβλίο των Μαθηματικών της Στ' Δημοτικού, όταν ζητείται από τους μαθητές να κάνουν υπολογισμούς για τους ανήλικους εργαζόμενους, πουθενά δεν αναφέρεται ότι αυτό είναι παράνομο ή αντίθετο με τα θεμελιώδη δικαιώματα του παιδιού. Και μένει ίσως σαν δεδομένο και αυτονόητο στα μυαλά των παιδιών ότι υπάρχει νόμιμη παιδική εργασία.
Από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου των Μαθηματικών, στις οποίες περιέχεται η παραπάνω άσκηση, γίνεται φανερό ότι οι ασκήσεις των μαθηματικών ξεφεύγουν από τα συνηθισμένα και προχωρούν πέρα από το να καλλιεργήσουν μαθηματική σκέψη. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα δίνεται στους μαθητές πίνακας με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας με τους ανήλικους εργαζόμενους (10-18 ετών) ανά τομέα απασχόλησης στην Ελλάδα. Και ενώ θεωρείται «περιττή» η αναφορά στην απαγόρευση της παιδικής εργασίας, θεωρήθηκε σκόπιμο να γίνει αναφορά στα ευρωπαϊκά προγράμματα SOCRATES/COMENIUS, χωρίς αυτό να προσθέτει κάτι ιδιαίτερο στην άσκηση, προκαλώντας όμως το ενδιαφέρον των μαθητών γι' αυτά. Πρόκειται για την τάση που παρατηρείται σε όλο το φάσμα των νέων βιβλίων να αξιοποιείται κάθε ευκαιρία για προπαγάνδιση και εξιδανίκευση της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Αποτελεί χαρακτηριστικό των νέων βιβλίων Μαθηματικών η αξιοποίηση της εκφώνησης των ασκήσεων στους ιδεολογικούς στόχους των νέων βιβλίων και αναλυτικών προγραμμάτων, ενώ πληθωρισμός παρατηρείται σε ασκήσεις που έχουν να κάνουν με το χρήμα, πλαισιωμένες από φωτογραφίες των χαρτονομισμάτων και κερμάτων του ευρώ. Τελικά, όπως παρατηρούν εκπαιδευτικοί, μένει πίσω η καλλιέργεια μαθηματικής σκέψης, ενώ προκειμένου τα παραδείγματα των βιβλίων να είναι «διαθεματικά» - να συνδέονται δηλαδή και με άλλα γνωστικά αντικείμενα (γλώσσα, ιστορία κλπ) - οι εκφωνήσεις των ασκήσεων παίρνουν μεγάλη έκταση και οι σελίδες των βιβλίων γεμίζουν τελικά με κείμενα άσχετα, σε βάρος της ανάλυσης, της μεθοδολογίας, της εξάσκησης με πολλά παραδείγματα και ασκήσεις.
Ο καθένας και η γνώση του! (28/2/2007)
«Ο μαθητής συμμετέχει ενεργά στην οικοδόμηση - ανάπτυξη της γνώσης του. Ο διδάσκων θα πρέπει να οργανώσει την τάξη έτσι ώστε μέσα από κατάλληλες δραστηριότητες να δώσει τη δυνατότητα και την ευκαιρία στους μαθητές του να οικοδομήσουν τη γνώση, και παράλληλα να ελαττώσει σημαντικά το χρόνο που αφιερώνει για την παρουσίαση από τον ίδιο θεμάτων και εννοιών». (Μαθηματικά Β΄ Γυμνασίου, βιβλίο καθηγητή - εισαγωγή)
Στο παραπάνω απόσπασμα συμπυκνώνονται αρκετά ζητήματα από τη φιλοσοφία των νέων βιβλίων, των αναλυτικών προγραμμάτων, των στόχων αλλά και των συνεπειών τους. Οπως παρατηρείται, όταν γίνεται αναφορά στο τι θα αποκομίσει ο μαθητής, αναφέρεται η οικοδόμηση της «γνώσης του». Δηλαδή, ο καθένας έχει και από μία γνώση...
Δε γίνεται λόγος για θεωρία, κανόνες, δεδομένες ή αντικειμενικές γνώσεις κλπ. και μάλιστα τη στιγμή που μιλάμε για τα Μαθηματικά, που καλλιεργούν από μόνα τους τον ορθολογισμό, την επαγωγική σκέψη, την αυστηρότητα και απαιτητικότητα στη διατύπωση συμπερασμάτων και στην επιλογή του σωστού απ' το λάθος και της αλήθειας απ' το ψέμα.
Με τον τρόπο διδασκαλίας που προτείνουν τα νέα βιβλία (και όχι μόνο στα μαθηματικά) και που πλασάρονται με το ελκυστικό πακέτο της δήθεν καλλιέργειας της σκέψης του μαθητή, ο κάθε μαθητής μπορεί αντικειμενικά να φτάσει τις «γνώσεις» του μέχρι ένα σημείο. Και φυσικά δε θα φτάσουν όλοι στο ίδιο σημείο, κάτι που οδηγεί στο πολυπόθητο για την πολιτική που ακολουθείται στην παιδεία, «ξεκαθάρισμα», προκειμένου τα παιδιά από τα λαϊκά στρώματα να οδηγούνται από πιο νωρίς στην κατάρτιση. Γιατί, όταν οι εμπνευστές των νέων προγραμμάτων και βιβλίων υποστηρίζουν ότι ένας μαθητής μπορεί να «κατασκευάσει» τη γνώση, είναι σαν να παραδέχονται ότι δε θέλουν να μάθουν όλοι οι μαθητές κάποιες στοιχειώδεις γνώσεις που κατάκτησε ο ανθρώπινος νους μέσα σε 3.000 χρόνια. Οσα κι αν είναι τα χρόνια των σπουδών, ο μαθητής δεν μπορεί να αναπαράγει τη γνώση αυτή με πειραματικό, «βιωματικό» ή «οικοδομικό» τρόπο. Αρνούνται λοιπόν αυτή τη γνώση στη νέα γενιά.
Οπως εύστοχα παρατηρούν εκπαιδευτικοί, ο μαθητής ή μαθαίνει το νόμο της βαρύτητας απ' τον καθηγητή του ή όχι. Δε θα καθίσει κάτω από μια μηλιά μέχρι να του πέσει το μήλο για να σκεφτεί κι αυτός όπως ο Νεύτωνας την αιτία που το μήλο έπεσε. Το αν θα ανατρέξει σε πειράματα για να επιβεβαιώσει αυτό που είναι γνώση, ακολουθεί.
Να μην «τρομάζουμε» με τον εργασιακό μεσαίωνα (1/3/2007)
«Λέξεις/Φράσεις - κλειδιά: Τηλεργασία, μερική απασχόληση, εποχική απασχόληση, εργασία με το κομμάτι, παραδοσιακές μορφές απασχόλησης, νέες μορφές απασχόλησης, ηλεκτρονικό εμπόριο, μισθωτή εργασία, ελεύθερος επαγγελματίας, δεξιότητες» (Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός Γ' Γυμνασίου, σελίδα 26)
Εισάγοντας τα παιδιά της Γ' Γυμνασίου στο θέμα εργασιακές σχέσεις, μέσα από το βιβλίο αναπαράγεται όλη η προπαγάνδα που συνοδεύει την ισοπέδωση των εργασιακών δικαιωμάτων. Οι ελαστικές μορφές απασχόλησης, με μισές αμοιβές και μισά δικαιώματα παρουσιάζονται σαν εναλλακτικές και προβάλλεται για τους νέους το καθήκον να φροντίσουν να μαζέψουν δεξιότητες προκειμένου να ανταποκριθούν στις εκάστοτε επιθυμίες του μεγάλου κεφαλαίου. Με λίγα λόγια, τα μέτρα που παίρνει το κεφάλαιο προκειμένου να εξασφαλίσει και να μεγαλώσει την κερδοφορία του, ονομάζονται «μέτρα αντιμετώπισης» της ανεργίας! Αρα ο μαθητής μαθαίνει από νωρίς ότι η καλή αστική τάξη προκειμένου να βοηθήσει τον αυριανό και σημερινό εργαζόμενο να τα βγάλει πέρα στις «νέες συνθήκες», δημιουργεί ένα καινούριο εργασιακό περιβάλλον το οποίο ο νέος πρέπει να αποδεχτεί όχι απλά σαν αναγκαίο αλλά και σαν ιδανικό! Σε αυτό το πλαίσιο, στα βιβλία καλλιεργείται η αντίληψη για την ατομική ευθύνη του κάθε εργαζόμενου να προσαρμοστεί, να πάρει δεξιότητες, να τρέχει από δω και από εκεί για να επιβιώσει, αλλά κυρίως «να μην αγχώνεται» από τις νέες εξελίξεις. Μάλιστα, για την καλύτερη αφομοίωση και αποδοχή των εργασιακών σχέσεων - λάστιχο προτείνεται στους μαθητές και εργασία «για τις αλλαγές που επήλθαν στην εργασία σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Θα αντιληφθείς ότι δεν αντιμετωπίζουμε μόνο εμείς σήμερα αλλαγές στην αγορά εργασίας, που μας τρομάζουν λίγο», αναφέρεται στη σελ. 28Και αν για τα προσχήματα στο κεφάλαιο υπάρχει μια αναφορά στο ότι «οι εργαζόμενοι οφείλουν να περιφρουρούν τα δικαιώματά τους και να διεκδικούν ανθρώπινες συνθήκες εργασίας», αυτή αναιρείται όταν το κεφάλαιο καταλήγει στην προτροπή: «Να θυμάσαι ότι: εναλλακτικές μορφές απασχόλησης εμφανίζονται. Ο τρόπος εργασίας και οι συνθήκες εργασίας αλλάζουν. Απαιτούνται νέες δεξιότητες από τους εργαζόμενους».Ιδιαίτερη αναφορά στο ίδιο κεφάλαιο γίνεται στο ζήτημα «δεξιότητες». «Ωστόσο, με την εμφάνιση αυτών των νέων και πιο ευέλικτων μορφών απασχόλησης, ο άνθρωπος απαιτείται να αναπτύσσει πολλές και ποικίλες νέες δεξιότητες. Αυτές μπορεί να είναι δεξιότητες συνεργατικότητας, επικοινωνίας, χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, λήψης απόφασης κλπ. που αποκτώνται μέσα από την αρχική ή τη διά - βίου εκπαίδευση» αναφέρεται χαρακτηριστικά, ενώ λόγος γίνεται για τις λεγόμενες κοινωνικές δεξιότητες.Η προσαρμογή των συνειδήσεων των νέων ανθρώπων στο μεσαίωνα που φτιάχνουν για τους εργαζόμενους είναι ο ξεκάθαρος στόχος. Κάτι που επιβεβαιώνει την ανάγκη ρήξης με την ιδεολογική προπαγάνδα που γίνεται μέσα από τα νέα βιβλία και τη λειτουργία της εκπαίδευσης για να γίνει το σχολείο αυτό που αξίζει στα παιδιά του λαού. Ενα σχολείο που θα δημιουργεί προσωπικότητες ολοκληρωμένες, ικανές να ξεχωρίζουν το σωστό από το λάθος, την αλήθεια από το ψέμα, να παίρνουν τις τύχες τους στα χέρια τους.
Αξέχαστο παραπλανητικό ταξίδι (2/3/2007)
«Τα παιδιά έπαιζαν στους δρόμους και τις πλατείες. Το ποδόσφαιρο φαίνεται ότι τα συγκινούσε περισσότερο. Μη νομίσεις πως το παιχνίδι είναι η μόνη τους απασχόληση. Εμαθα ότι και αυτά πηγαίνουν στο σχολείο για να μορφωθούν. Δε λείπουν επίσης οι τηλεοράσεις, οι κινηματογράφοι, τα θέατρα και τα γήπεδα όπου ασκούνται στα σπορ. Ζωηρή είναι και η ανάγκη τους να επικοινωνήσουν με τον Θεό. Εχουν και αυτοί ναούς όπου εκτελούν τα λατρευτικά τους καθήκοντα με σεβασμό. Το ταξίδι αυτό στην Αφρική θα μου μείνει αξέχαστο!» (Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Στ' Δημοτικού, κεφάλαιο «εμείς κι ο κόσμος», σελίδα 89).
Στο παραπάνω απόσπασμα, ο μικρός Κώστας περιγράφει τις εντυπώσεις του από ένα ταξίδι που έκανε με τους γονείς του σε διάφορες χώρες της Αφρικής. Το μόνο διαφορετικό που διαπιστώνει είναι το χρώμα και μερικά γνωρίσματα της σωματικής κατασκευής των παιδιών της Αφρικής.
Και φυσικά γεννιέται αυτόματα το ερώτημα: Σε ποια ακριβώς Αφρική ταξίδεψε ο μικρός Κώστας ή - σωστότερα - ο συγγραφέας του βιβλίου; Μήπως στην Αιθιοπία του απέραντου αναλφαβητισμού και της μεγάλης θνησιμότητας; Ποια θέατρα και ποια γήπεδα για σπορ ανακάλυψε στη Μαύρη Ηπειρο;
Το βιβλίο της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής της Στ' Δημοτικού αποτελεί επανέκδοση του παλιότερου, του 1985. Ξεφυλλίζοντάς το παρατηρεί κανείς ότι απουσιάζει εντελώς η αναφορά στη σύγχρονη φτώχεια και εξαθλίωση και η Γη παρουσιάζεται σαν παράδεισος στα μάτια του μικρού μαθητή. Η πραγματικότητα δυστυχώς είναι διαφορετική για εκατομμύρια παιδιά στον πλανήτη. Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η UNICEF με αφορμή την παγκόσμια ημέρα παιδιού, 700 εκατ. παιδιά σε όλο τον πλανήτη επιβιώνουν με λιγότερο από 1 δολάριο την ημέρα, περισσότεροι από 250 εκατ. ανήλικοι εργάζονται παράνομα, ενώ 100 εκατ. παιδιά ζουν στους δρόμους και άλλα τόσα, κυρίως κορίτσια δεν πηγαίνουν σχολείο.
Τουλάχιστον λοιπόν, υποτιμά τα παιδιά της Αφρικής αλλά και τα Ελληνόπουλα που γίνονται αποδέκτες μιας τέτοιας εικόνας, το γεγονός ότι αφού υπάρχει ανάγκη για επικοινωνία με το Θεό και δυνατότητα για ποδόσφαιρο έχουν μπει στην άκρη οι - ανεκπλήρωτες - ανάγκες για επιβίωση.
Δεν έχουν ανάγκη από το σχολείο να τους κρύψει την πραγματικότητα τα παιδιά. Αλλωστε, όρος για να γίνει το σχολείο και η μάθηση ελκυστική είναι να συνδέεται με την πραγματική ζωή. Οχι βέβαια με την πιο χυδαία της έκφραση (όπως συνηθίζεται στα νέα βιβλία με την υπερ - προβολή καταναλωτικών προτύπων, του χρήματος, της τεχνολογίας κλπ.) αλλά με την πραγματική ζωή, τις αγωνίες, τα προβλήματα, τους αγώνες του λαού αλλά και με την αναζήτηση των αιτιών για όσα συμβαίνουν.
Οι κυβερνήσεις που προστατεύουν το περιβάλλον... (3/3/2007)
«Εδώ και πολλά χρόνια οι άνθρωποι κατασκευάζουμε χρήσιμα έργα αλλά ταυτόχρονα προκαλούμε προβλήματα στο περιβάλλον που ζούμε: στη γειτονιά μας, στη χώρα μας, σ' ολόκληρη τη γη (...) Οι κυβερνήσεις ψηφίζουν νόμους για την προστασία του (σ.σ. περιβάλλοντος) και μερικοί άνθρωποι οργανώνονται σε συλλόγους για το περιβάλλον. Ομως, κι εμείς, οι μικροί φροντίζουμε το περιβάλλον με απλές καθημερινές συνήθειες. Για παράδειγμα, δε σπαταλάμε το νερό».
(Μελέτη Περιβάλλοντος, Γ' Δημοτικού, σελίδα 38)
Στο απόσπασμα φαίνεται η στρέβλωση που επιχειρείται σε ό,τι αφορά τις ευθύνες στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος. Αυτό άλλωστε που διαπνέει το σύνολο του μαθήματος σε όλες τις τάξεις στις οποίες διδάσκεται, είναι η προβολή της ευθύνης της οικογένειας, των ίδιων των παιδιών για την προστασία του περιβάλλοντος. Σαν υπεύθυνες για τα περιβαλλοντικά προβλήματα παρουσιάζονται γενικά οι δραστηριότητες των ανθρώπων χωρίς φυσικά να τοποθετείται το πρόβλημα σε ταξική βάση, χωρίς να αιτιολογείται με το αχαλίνωτο κυνήγι του κέρδους στον καπιταλισμό. Δε θα περίμενε άλλωστε κάποιος μέσα από ένα σχολείο που στόχο έχει να αναπαράγει την κυρίαρχη ιδεολογία να φωτίσει τις αιτίες των προβλημάτων. Για παράδειγμα, η ατμοσφαιρική ρύπανση παρουσιάζεται σαν αποτέλεσμα των «δραστηριοτήτων των ανθρώπων»! Δε λένε τίποτα για την τραγική υποβάθμιση των περιοχών με τις χωματερές, ενώ τονίζεται η ανακύκλωση που στις σημερινές συνθήκες λειτουργεί ως κερδοφόρα δραστηριότητα του κεφαλαίου. Δηλαδή, τα παιδιά που ζουν σε αυτές τις περιοχές και οι οικογένειές τους είναι υπεύθυνες για το πρόβλημα;Προκειμένου λοιπόν να εμφανιστεί το ζήτημα της αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών προβλημάτων πέρα από κάθε διεκδίκηση, το βιβλίο λέει, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι «οι κυβερνήσεις», έχουν κάνει το... χρέος τους απέναντι στο περιβάλλον με τους νόμους που έχουν ψηφίσει. Αυτό αποτελεί τουλάχιστον πρόκληση με δεδομένη τη διόγκωση των προβλημάτων στην οποία έχει οδηγήσει ακριβώς αυτή η πολιτική. Πρόσφατες είναι οι ρυθμίσεις που δίνουν το δικαίωμα στους «επενδυτές» να χτίζουν πάνω στο κύμα και να «αξιοποιούν» τους αιγιαλούς και τις παραλίες στη βάση της μεγαλύτερης δυνατής επιχειρηματικής αξιοποίησης. Και κορυφαία και πιο πρόσφατη έκφραση της αντιπεριβαλλοντικής πολιτικής είναι βέβαια η προωθούμενη αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος που ανοίγει το δρόμο για την ιδιωτικοποίηση, τον περιορισμό της δημόσιας ιδιοκτησίας στη γη, της προστασίας και διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων, όλα για την ενίσχυση της κερδοφορίας του μεγάλου κεφαλαίου.
Ωστόσο, «βγάζοντας λάδι» τις κυβερνήσεις, οι μαθητές διδάσκονται ότι αυτοί με την ατομική τους προσπάθεια θα δώσουν λύση στα προβλήματα του περιβάλλοντος τα οποία, το συγκεκριμένο μάθημα, εμφανίζει επίμονα σαν αποτέλεσμα της «ανθρώπινης δραστηριότητας».
Αν υπάρχει λοιπόν ανάγκη ευαισθητοποίησης των παιδιών και των οικογενειών τους για το περιβάλλον, πρόκειται για την ευθύνη τους να διεκδικήσουν, όχι ατομικά, αλλά μέσα από το συλλογικό αγώνα, άλλες συνθήκες στην κοινωνία που θα οδηγήσουν και σε πραγματική λύση του περιβαλλοντικού προβλήματος.
Μάθημα ηθικής των κατακτητών (6/3/2007)
«Είναι σημαντικό ο μαθητής να αντιληφθεί τη σημαντικότητα του ΟΗΕ αλλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει στη δυνατότητα παρέμβασης σήμερα. Αναφορά μπορεί να γίνει και στην αδυναμία συχνά του ΟΗΕ να παρέμβει δυναμικά σε παραβιάσεις και συγκρούσεις με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζεται από πολλούς ως "γίγαντας με δεμένα χέρια". Από την πρόσφατη επικαιρότητα π.χ. έγινε γνωστός ο όρος "δικαίωμα ανθρωπιστικής παρεμβάσεως", το οποίο μπορεί να φτάνει μέχρι και στρατιωτική επέμβαση από ομάδες κρατών, στο έδαφος κράτους για τα δικαιώματα των κατοίκων του. Σε αυτό το δικαίωμα διεθνούς παρέμβασης έχουν προχωρήσει διεθνείς οργανισμοί (π.χ. ΝΑΤΟ στη Βοσνία και την πρώην Γιουγκοσλαβία)».
(Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Γ' Γυμνασίου, βιβλίο καθηγητή, σελίδα 103)
Πρόκειται για τις οδηγίες που δίνονται στον εκπαιδευτικό για το πώς θα διδάξει το σχετικό με τα ανθρώπινα δικαιώματα μάθημα. Να αιτιολογήσει πολιτικά και ηθικά με αποδέκτες τους μαθητές τις σύγχρονες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις.
Φυσικά για να υπάρξει και το άλλοθι της ουδετερότητας, το βιβλίο αναφέρει ότι «πολλοί θεωρούν επικίνδυνες τέτοιες παρεμβάσεις, οι οποίες συχνά καταλήγουν σε στρατιωτικές επεμβάσεις με αμέτρητα θύματα». Πράγματι, είναι πάρα πολλοί εκείνοι που τις καταδικάζουν και τις καταδίκασαν μέσα από τις συμμετοχή τους στα συλλαλητήρια για τους άδικους ιμπεριαλιστικούς πολέμους στη Γιουγκοσλαβία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ, μαζί με αυτούς και εκπαιδευτικοί που σήμερα θα πρέπει να διδάξουν ότι είναι «δικαίωμα» οι σφαγές των αμάχων σε πολέμους που γίνονται για τα κέρδη και μόνο. Το αποκορύφωμα της υποκρισίας όμως είναι ότι η αναφορά στις διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις όπου το βιβλίο σημειώνει ότι «σε αυτές τις περιπτώσεις περιορίζεται στην ειρηνευτική και ανθρωπιστική βοήθεια μετά την εισβολή», με λίγα λόγια ο «ανθρωπισμός» των ιμπεριαλιστών συνοψίζεται στο εξής: «πρώτα σε καταστρέφω και μετά σε ανοικοδομώ».
Φαίνεται ξεκάθαρα ότι ο σχεδιασμός των εμπνευστών των νέων βιβλίων και προγραμμάτων είναι να δημιουργήσουν μια πιο ενεργητική στάση υπέρ της ιμπεριαλιστικής πολιτικής από πολύ μικρή ηλικία. Στην κατεύθυνση αυτή δίνουν ιδιαίτερη σημασία στο ρόλο του εκπαιδευτικού, καθώς το παραπάνω απόσπασμα προέρχεται από το βιβλίο του καθηγητή και του δίνει οδηγίες για το πού να στρέψει το μάθημα και ενδεχομένως και πώς θα απαντήσει σε απορίες των μαθητών. Αναδεικνύεται για μια ακόμα φορά το γεγονός ότι το ξεφύλλισμα και μόνο των νέων σχολικών βιβλίων οδηγεί κάθε προοδευτικό άνθρωπο μόνο στην ενίσχυση της ανάγκης για απόσυρσή τους. Και αντικατάστασής τους με βιβλία σύγχρονα και κατανοητά, που θα βοηθούν τους μαθητές να κατακτήσουν την επιστημονική γνώση και όχι να εμπεδώσουν την προπαγάνδα της κυρίαρχης ιδεολογίας. Βάζει όμως ακόμα πιο επιτακτικά το καθήκον του εκπαιδευτικού να απειθαρχήσει στις υποδείξεις και να κάνει το μάθημά του πηγή αγωνιστικής έμπνευσης.
Η διεύρυνση των ταξικών ανισοτήτων (8/3/2007)
«Η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών στη μάθηση δεν πρέπει να ερμηνεύεται ως σύνολο ομοιόμορφων εκπαιδευτικών παροχών. (...) Αλλά και άτομα με ιδιαίτερα ταλέντα και ικανότητες θα πρέπει να έχουν ίσες και κατάλληλες κατά περίπτωση ευκαιρίες πρόσβασης στη γνώση».
(Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών - ΔΕΠΠΣ - γενικό μέρος)
Οταν τα αναλυτικά προγράμματα μιλούν για ίσες ευκαιρίες, στην πραγματικότητα θα πρέπει να περιμένουμε τη διεύρυνση των ταξικών ανισοτήτων. Στα ιδιαίτερα ταλέντα, στους χαρισματικούς μαθητές, θα πρέπει να δίνονται κατά περίπτωση ευκαιρίες πρόσβασης. Αυτό μπορεί να εκφραστεί με διάφορους τρόπους, που θα διαφοροποιήσουν και τη δομή και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης.
Ποια θα είναι τα κριτήρια επιλογής; «Στα σχολεία του 19ου και πρώτου μισού του 20ού αιώνα - στα δευτεροβάθμια κυρίως σχολεία - φοιτούσε ένα μικρό μέρος του νεανικού πληθυσμού της σχολικής ηλικίας, και μάλιστα αυτό που προερχόταν από ανώτερα οικονομικά στρώματα και είχε ως εκ τούτου διασφαλισμένες τις προϋποθέσεις για υψηλές επιδόσεις (...). Η παγκοσμιοποίηση στην κρατούσα νεο-φιλελεύθερη εκδοχή της, ενίσχυσε τον διεθνή ανταγωνισμό. Η καινοτομία της γνώσης ανήγαγε την καινοτομία σε ύψιστη επιδίωξη της κρατικής λειτουργίας (...). Οι χώρες ένιωσαν την ανάγκη να στηριχθούν στο πιο δημιουργικό τμήμα του ανθρώπινου δυναμικού (...). Τα άτομα με αυξημένες ικανότητες ήρθαν στο προσκήνιο και η εκπαίδευσή τους απέκτησε ιδιαίτερο ενδιαφέρον» (Ματθαίου Δ., Πρακτικά Ημερίδας «Μαθητές με υψηλές ικανότητες», Πανεπιστήμιο Αθήνας, 5/2/2005).
Το καπιταλιστικό σύστημα, σύμφωνα με τους συντάκτες των αναλυτικών προγραμμάτων, θέλει να στηριχθεί στους λίγους και εκλεκτούς, δηλαδή στους απογόνους της αστικής τάξης, που έχουν εξασφαλισμένες τις «προϋποθέσεις», για τους οποίους θα δημιουργηθούν διαφοροποιημένα προγράμματα. Η ταξική καταγωγή απαιτούν να είναι το κριτήριο επιλογής αυτών των μαθητών. Αλλωστε, οι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί (ΟΟΣΑ, ΕΕ) έχουν εδώ και πολύ καιρό δώσει την κατεύθυνση: Οι λίγοι θα σπουδάζουν, οι πολλοί θα καταρτίζονται. Επιπρόσθετα θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η αστική τάξη προσπαθεί να εμφανίσει τα ταξικά της προνόμια στη μόρφωση ως φυσικά προνόμια. Οι κατέχοντες ιδιαίτερα, δηλαδή, «φυσικά» ταλέντα δικαιούνται ειδικά μορφωτικά προνόμια. Τα ταλέντα, όπως ομολόγησε και ο καθηγητής, δεν είναι άλλα από τα παιδιά της αστικής τάξης. Με αυτό τον τρόπο οι ταξικές ανισότητες καλύπτονται κάτω από το μανδύα της ανισότητας ικανοτήτων. Ετσι, οι ταξικές ανισότητες εμφανίζονται ως κοινωνικά αναγκαίες.
Πίσω από την παροχή ίσων ευκαιριών κρύβονται περισσότερα προνόμια για την αστική τάξη και αυτό σημαίνει διεύρυνση της ανισότητας. Θα παρατηρήσουμε σε αυτό το σημείο ότι πολλά επεισόδια από την ιστορία του ανθρώπου δείχνουν ότι η ταξική προέλευση δεν καθορίζει απαραίτητα το ταλέντο, όμως στην περίπτωση που ένα ταλέντο προέρχεται από τα χαμηλά οικονομικά στρώματα γίνεται προσπάθεια χειραγώγησης και ενσωμάτωσής του στο σύστημα.
Κάνοντας μάθημα με το θείο Σαμ... (9/3/2007)
«The world fact book 2003» ή αλλιώς το βιβλίο παγκόσμιων δεδομένων του 2003 της CIA είναι πλέον καταξιωμένη πηγή στις συνειδήσεις των μικρών μαθητών οι οποίοι πληροφορούνται από το σχολείο για το... στατιστικό της έργο.
Ο λόγος για την άσκηση που υπάρχει στο βιβλίο μαθηματικών της Στ' Δημοτικού στο κεφάλαιο 110 (σελ. 29): Πρόχειροι λογαριασμοί. Η 1η δραστηριότητα αναφέρεται στις τρεις πολυπληθέστερες χώρες του κόσμου (Κίνα, Ινδία, ΗΠΑ), παραπέμποντας σε στοιχεία από το The World Factbook 2000 της CIA! Προκαλεί πραγματικά εντύπωση η επιλογή της συγκεκριμένης πηγής για τα στοιχεία αυτά, τη στιγμή που υπάρχουν τόσοι οργανισμοί που διαθέτουν ανάλογα δεδομένα και τη στιγμή μάλιστα που ξεφυλλίζοντας τα βιβλία κάποιος διαπιστώνει ότι σε πολλές άλλες περιπτώσεις δίνονται δεδομένα και στοιχεία χωρίς να αναφέρεται καν η πηγή.Πρόκειται για ένα από τα πολλά παραδείγματα που αναδεικνύουν τον ιδεολογικό χαρακτήρα και στόχο, όχι μόνον των νέων σχολικών εγχειριδίων, αλλά και της εκπαίδευσης συνολικά. Η προσπάθεια αυτή, έχει στόχο από τις τρυφερές ακόμα ηλικίες, ευθέως ή πλαγίως, να προβάλει, να νομιμοποιήσει και να καθιερώσει στις συνειδήσεις των αυριανών απασχολήσιμων τις «αξίες» που θέλει να προβάλει το εκμεταλλευτικό σύστημα.
Και, για να εμπεδώσουν προφανώς τα παιδιά το ποιος κάνει σήμερα «κουμάντο», την εικόνα της γνωριμίας με τους επιθετικούς μηχανισμούς των ΗΠΑ για τους μαθητές της έκτης τάξης του Δημοτικού συμπληρώνει η αναφορά στο Αμερικανικό Πεντάγωνο στη σελίδα 137 του ίδιου βιβλίου. Για να καταλάβουν λοιπόν οι μαθητές τα κανονικά πολύγωνα, επιλέχθηκε να παρουσιαστεί «το κτίριο Διοίκησης του Αμερικανικού υπουργείου Αμυνας, ένα από τα μεγαλύτερα κτίρια στον κόσμο», όπως πληροφορεί το βιβλίο.
Σαν να μην υπάρχει άλλο κανονικό πολύγωνο στη φύση (όπως η κηρήθρα για παράδειγμα) για να καταλάβουν οι μαθητές πώς είναι. Σίγουρα πάντως, δεν υπάρχει άλλο πολύγωνο που να πληροί το κριτήριο της ιδεολογικής προπαγάνδας... διά της γεωμετρίας.
Η διαφήμιση είναι το αντίδοτο στην «υπερκατανάλωση»;(10/3/2007)
«Ενας τρόπος για να γίνει γνωστό κάποιο προϊόν είναι η διαφήμιση. Διαφημίσεις υπάρχουν στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο, στο διαδίκτυο, στα περιοδικά, στο δρόμο... παντού!
Συνήθως διαφημίζονται διάφορα πολιτιστικά, αθλητικά, ή άλλα επίκαιρα γεγονότα όπως αθλητικοί αγώνες, συναυλίες, καινούρια αγαθά όπως τρόφιμα, ρούχα, παιχνίδια, αυτοκίνητα.
Οι άνθρωποι ενημερωνόμαστε από τις διαφημίσεις και επιλέγουμε αυτά που χρειαζόμαστε, γιατί δεν είναι δυνατό να αποκτήσουμε όλα όσα διαφημίζονται».
(Μελέτη Περιβάλλοντος Γ' Δημοτικού, κεφάλαιο 5 «Διαφημίσεις παντού!!!», σελίδα 101)
Το παραπάνω απόσπασμα είναι η συνόψιση της ενότητας που αναφέρεται στο θέμα της διαφήμισης, όπου τονίζεται ο «ενημερωτικός» χαρακτήρας των διαφημίσεων που βοηθά να επιλέξουν οι καταναλωτές τι θα αγοράσουν. Προάγοντας, στις συνειδήσεις των μικρών μαθητών, το ρόλο της διαφήμισης σε... όπλο εναντίον της υπερκατανάλωσης! Αρα η διαφήμιση επιτελεί σύμφωνα με το βιβλίο κοινωνικό λειτούργημα και δεν είναι αποτέλεσμα της ύπαρξης πολλών ομοειδών προϊόντων στο πλαίσιο της άναρχης και ανταγωνιστικής καπιταλιστικής παραγωγής.
Το βιβλίο δε μιλά ανοιχτά για τη δημιουργία πλαστών αναγκών και την παραπλάνηση που είναι οι κύριοι σκοποί της σήμερα. Κάτι τέτοιο, το αφήνει στο δάσκαλο, ο οποίος είναι ο αδύναμος κρίκος στην υπόθεση αυτή και εύκολα μπορεί να κατηγορηθεί για μονόπλευρο μάθημα και να πειθαρχηθεί. Η όποια κριτική ουσιαστικά περιλαμβάνεται στην άσκηση που ζητά από τα παιδιά να διηγηθούν αν τους έχει συμβεί να αγοράσουν κάτι επειδή τους άρεσε όπως το παρουσίαζε η διαφήμιση και μετά να απογοητευτούν.
Η στάση όμως αυτή μπορεί να αναιρεθεί αμέσως μετά, όταν σε μία άσκηση οι μαθητές αναλαμβάνουν οι ίδιοι το ρόλο του διαφημιστή, τους ζητιέται να «παίξουν» με τους όρους της διαφήμισης: «Είμαστε διαφημιστές. Υπογραμμίζουμε τη φράση που θα επιλέγαμε για να διαφημίσουμε ένα παιχνίδι», είναι η σχετική διατύπωση. Εδώ, μπορεί να επικρατήσει ο μηχανισμός ταύτισης με τη λειτουργία της διαφήμισης, μπορούν να επικρατήσουν οι κανόνες της «αγοράς», ήδη κυρίαρχοι στη συνείδηση των μαθητών. Και όχι μόνο των μαθητών...
Στο βιβλίο του δασκάλου τίθεται ως στόχος να γνωρίσουν τα παιδιά κάποιες τεχνικές της διαφήμισης, ώστε να αναπτύξουν κριτική στάση απέναντι στα διαφημιστικά μηνύματα, παρακάτω όμως αναφέρει τον πληροφοριακό της ρόλο και τις ωφέλειες που προκύπτουν «και για τον αποδέκτη της». Ισχυρίζονται οι συγγραφείς, ότι ενώ η διαφήμιση «συνήθως ταυτίζεται με την υπερβολή», η ετικέτα του προϊόντος «πληροφορεί αντικειμενικά». Με λίγα λόγια, η διαφήμιση λέει ψέματα, η εταιρεία παραγωγής όχι!
Προτεραιότητα η διατήρηση του συστήματος (13/3/2007)
«Το δημοκρατικό πολίτευμα μπορεί να θεωρηθεί ως σύστημα το οποίο λειτουργεί σύμφωνα με ρυθμιστικές διαδικασίες, που λειτουργούν ως ρυθμιστικοί παράγοντες, με τη συμβολή των οποίων συντίθενται διαφορετικές απόψεις, αποτρέπονται βίαιες συγκρούσεις, και μέσω αυτών, προωθείται τελικά το δημόσιο συμφέρον. Τοιουτοτρόπως αναπτύσσεται η υπευθυνότητα των μαθητών. Ετσι, η κατανόηση της έννοιας του συστήματος, σε συνδυασμό με αυτές της μεταβολής και της αλληλεπίδρασης, συμβάλλει θετικά στην κατανόηση της λειτουργίας της δημοκρατίας και προσφέρει τη δυνατότητα καλλιέργειας της υπευθυνότητας των μαθητών, ως αυριανών ενεργών πολιτών».
(Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών -ΔΕΠΠΣ- Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών -ΑΠΣ- γενικό μέρος).
Οι ιδεολογικοί στόχοι των νέων βιβλίων στο δημοτικό και γυμνάσιο, γίνονται περισσότερο ξεκάθαροι στα κείμενα που περιγράφουν τα νέα προγράμματα σπουδών που ολοκληρώνουν την εικόνα για τον προσανατολισμό που θέλουν να δώσουν στο σχολικό μάθημα. Μια από τις θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες των Διαθεματικών και Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών είναι η έννοια του συστήματος. Φυσικού, βιολογικού, κοινωνικού. «Μερικές θεμελιώδεις έννοιες... μπορούν να ονομαστούν διαθεματικές... για παράδειγμα η έννοια του συστήματος, σχετίζεται με την ολιστική θεώρηση της πραγματικότητας», αναφέρουν οι συντάκτες των ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ και σύμφωνα με τους ίδιους «οι αλλαγές οι οποίες επισυμβαίνουν σε ένα μέρος του συστήματος αφομοιώνονται από το ίδιο το σύστημα μέσω ρυθμιστικών μηχανισμών που αποτρέπουν την κατάρρευσή του». Παρακάτω αναφέρεται ότι «η αφομοίωση από τους μαθητές της αντίληψης του συστήματος... μπορεί να συμβάλλει στην προώθηση και εμβάθυνση αξιών όπως (...) δημοκρατίας».
Το δημοκρατικό πολίτευμα, βέβαια, δεν μπορεί να εξεταστεί ανεξάρτητα από τις κοινωνικές σχέσεις παραγωγής, διότι η καπιταλιστική εκμετάλλευση συμπιέζει τη δημοκρατία, ώστε να ισχύει μόνο για τα συμφέροντα της αστικής τάξης. Αντίθετα, για τους εργαζόμενους δημοκρατία σημαίνει το τέλος της ταξικής εκμετάλλευσης και πραγματική λαϊκή εξουσία. Ομως, η πάλη για κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο βαφτίζεται «βίαιη σύγκρουση», η οποία επιδιώκεται να αποτραπεί με τους αυτορρυθμιστικούς μηχανισμούς που αναπτύσσει το καπιταλιστικό σύστημα.
Η διαδικασία της αυτορρύθμισης αποτελεί το «μηχανισμό», ο οποίος θα διατηρήσει την ισορροπία, δηλαδή θα διατηρήσει τις ταξικές ανισότητες και θα εμποδίσει οποιαδήποτε εξέλιξη, δηλαδή με άλλα λόγια θα διατηρήσει και θα διαιωνίσει το καπιταλιστικό σύστημα (αστική δημοκρατία). Ο αυτορρυθμιστικός μηχανισμός του συστήματος δεν είναι άλλος από τη «σύνθεση» διαφορετικών απόψεων, δηλαδή την εξασφάλιση της κοινωνικής συναίνεσης μέσω του διαλόγου. Κοινωνική συναίνεση, δηλαδή αποδοχή της ταξικής διάρθρωσης, σημαίνει αύξηση των κερδών των καπιταλιστών και μείωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων, στην πράξη ισοδυναμεί με μισό καρβέλι για τους εργαζόμενους και εκατομμύρια κέρδη για τους καπιταλιστές. Η έννοια της αυτορρύθμισης ουσιαστικά παραπέμπει στο ιδεολόγημα του «κοινωνικού αυτοματισμού», που η αστική τάξη βάζει σε κίνηση όταν θέλει να στρέψει ένα μέρος του λαού ενάντια σε ένα άλλο που αγωνίζεται. Κι όλα αυτά στο όνομα της «εύρυθμης λειτουργίας της κοινωνίας και της αγοράς», δηλαδή στην ουσία τής χωρίς εμπόδια εκμεταλλευτικής διαδικασίας.
Η διαθεματική έννοια «σύστημα» έχει επιστρατευτεί, για να προπαγανδιστούν οι αξίες της κοινωνικής συναίνεσης, δηλαδή του ταξικού συμβιβασμού, για να αποτραπούν οι σημερινοί μαθητές και αυριανοί εργαζόμενοι να συμμετάσχουν σε «βίαιες» συγκρούσεις, που θα ανατρέψουν τον καπιταλισμό και τις ταξικές ανισότητες.
Τσουρέκια, φραντζόλες και Ιστορία (16/3/2007)
«Εκατόν δέκα περίπου φούρνοι προμηθεύουν ψωμί στον πληθυσμό της πόλης. Οι φούρνοι φτιάχνουν επίσης τσουρέκια, καταΐφια, μπακλαβάδες, κουλούρια, γαλέτες, παξιμάδια, πίτες, καρβέλια, φραντζόλες, μπουρέκια και πίτες του Χαλεπιού και της Δαμασκού, πλακούντια, φρέσκους τραγανιστούς λουκουμάδες. Από εδώ προμηθεύονται αλεύρι τα μεγάλα αρχοντικά, καθώς και τα παλιά και νέα ανάκτορα για το ειδικό ψωμί του σουλτάνου. Μεγάλα πλοία πηγαινοέρχονται αδιάκοπα χειμώνα καλοκαίρι. Οταν ο στρατός κι ο σουλτάνος με την ακολουθία τους εδρεύουν στην Κωνσταντινούπολη, είναι επόμενο ν' αυξάνεται η κατανάλωση του ψωμιού και των λοιπών τροφίμων».
Ιστορία Στ' Δημοτικού «Στα νεότερα και σύγχρονα χρόνια», σελ. 31.
Το απόσπασμα από το «επίμαχο» βιβλίο της Ιστορίας της έκτης Δημοτικού, αποτελεί ένα από εκείνα τα παραδείγματα που δείχνουν το πώς προσεγγίζεται η Ιστορία και προβληματίζουν για το τι τελικά μαθαίνουν οι μαθητές. Σε ένα κεφάλαιο που αναφέρεται στην ακμή και παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η αφήγηση μιας ιστορικής περιόδου, που εκτείνεται από τα μέσα του 14ου αιώνα και φτάνει μέχρι τις αρχές του 19ου, καταλαμβάνει μετά βίας μισή σε σύνολο δύο σελίδων.
Πέρα και ανεξάρτητα από την αντιπαράθεση ανάμεσα σε όσους εκφράζουν εκκλησιαστικού τύπου ενστάσεις στο περιεχόμενο του συγκεκριμένου βιβλίου και σε όσους το υποστηρίζουν άνευ όρων, παραμένει το ζήτημα του περιεχομένου της μόρφωσης, το πρόβλημα της καλλιέργειας δεξιοτήτων αντί για γνώση. Ετσι, η ιστορική αφήγηση δίνει τη θέση της σε παράθεση πηγών που φωτίζουν επιμέρους πλευρές των γεγονότων. Το πρωτεύον, μπερδεύεται με το δευτερεύον ή και κρύβεται από αυτό, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπου αντί οι μαθητές να γνωρίσουν τις πλευρές ενός ιστορικού γεγονότος που επηρέασε την Ιστορία για τέσσερις αιώνες, διαβάζουν για μπακλαβάδες (σαν να μην έφτανε η... παντοκρατορία των συνταγών και εδεσμάτων σε όλο το φάσμα των νέων βιβλίων, από τη γλώσσα μέχρι τα μαθηματικά)!Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η «διαθεματικότητα» που ανακατεύει διάφορα επιστημονικά αντικείμενα, τα οποία μαθαίνουν τελικά τα παιδιά όλα μισά, μέσα σε ένα καθεστώς σύγχυσης για το τι είναι το κύριο, ενσωματώνεται στο ίδιο το βιβλίο.
«Οαση» η ελεύθερη αγορά...(17/3/2007)
«Πλήρης (ελεύθερος) ανταγωνισμός. Είναι η μορφή αγοράς στην οποία υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις (ή μεμονωμένοι παραγωγοί) που παράγουν το ίδιο και παρόμοιο προϊόν και η καθεμιά προσπαθεί να προσελκύσει όσο δυνατόν περισσότερους καταναλωτές. Σ' αυτή την περίπτωση, οι καταναλωτές έχουν πολλές επιλογές. Η τιμή του προϊόντος δεν επηρεάζεται από τις ενέργειες μιας εκ των επιχειρήσεων (αφού υπάρχουν άλλες επιχειρήσεις).
Μονοπώλιο. Είναι η μορφή αγοράς στην οποία για κάποιο προϊόν υπάρχει μία μόνο επιχείρηση που το παράγει και δεν υπάρχουν άλλα προϊόντα (υποκατάστατα) που να καλύπτουν ικανοποιητικά την ίδια ανάγκη π.χ. ΔΕΗ - ηλεκτρικό ρεύμα, ΟΑΣΑ - αστικές συγκοινωνίες Αθήνας, ΟΣΕ - ελληνικοί σιδηρόδρομοι. Πολλές φορές τα μονοπώλια καταργούνται, όπως για παράδειγμα ο ΟΤΕ ή η Ολυμπιακή».
(Τεχνολογία, Β' Γυμνασίου, σελίδα 26)
Το απόσπασμα προέρχεται από το κεφάλαιο που αναφέρεται στις μορφές αγοράς και αποτελεί παράδειγμα της προσπάθειας να καλλιεργηθεί η πολιτική οικονομική σκέψη των μαθητών, κατά τον πιο συμφέροντα για το σύστημα τρόπο.
Οι μαθητές, λοιπόν, βλέπουν την «ελεύθερη αγορά» να περιγράφεται με θετική χροιά, σαν μία όαση ελευθερίας, όπου οι επιχειρήσεις αλλά και τα «μεμονωμένα άτομα» παράγουν ένα προϊόν. Παράλληλα, οι καταναλωτές «σε αυτή την περίπτωση έχουν πολλές επιλογές».
Αντίθετα, το μονοπώλιο ταυτίζεται ουσιαστικά με το κρατικό καπιταλιστικό μονοπώλιο και ως παραδείγματα εμφανίζονται οι ΔΕΚΟ. Βέβαια, είναι πια διαπιστωμένο ότι από την κατάργηση του μονοπωλίου του ΟΤΕ και της «Ολυμπιακής» μόνο οι καταναλωτές δεν ωφελούνται τελικά...
Παρακάτω, εξηγείται πώς δημιουργούνται τα μονοπώλια, χωρίς να γίνεται καμία αναφορά στο κέρδος που απολαμβάνουν οι μεγάλες επιχειρήσεις από αυτό. Παρουσιάζεται σαν περίπτωση δημιουργίας μονοπωλίου «όταν η τεχνογνωσία (know how) που χρειάζεται για να παραχθεί το προϊόν βρίσκεται "στα χέρια" μιας επιχείρησης (π.χ. φάρμακο). Η τεχνογνωσία για την παραγωγή ενός προϊόντος μπορεί να απαγορευτεί να χρησιμοποιηθεί από άλλη επιχείρηση, για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (πατέντα)». Το γεγονός, δηλαδή, ότι τα μονοπώλια ουσιαστικά εμποδίζουν την ανθρωπότητα να λύσει χρόνια προβλήματά της, παρουσιάζεται σαν μια φυσική εξέλιξη στην οποία πρέπει από νωρίς ο μαθητής να προσαρμοστεί... Ας σκεφτούμε για παράδειγμα τα μονοπώλια, τα οποία προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους, απαγορεύουν την παραγωγή ενός φαρμάκου π.χ. για το AIDS αδιαφορώντας ακόμα κι αν πεθαίνουν άνθρωποι. Το βιβλίο τάσσεται, βέβαια, υπέρ της ελεύθερης αγοράς, υπέρ του καπιταλισμού του οποίου κομμάτι είναι και τα μονοπώλια (παρά τη λαθροχειρία να εμφανίζονται σαν διαφορετικές μορφές της αγοράς) και τονίζει ότι σήμερα, «στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες επικρατεί η μορφή του ελεύθερου ανταγωνισμού» (σελ. 28). Με λίγα λόγια, το βιβλίο αναπαράγει την πραγματικά εξωφρενική και τελικά αντιδραστική άποψη ότι στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες δεν κυριαρχούν τα μονοπώλια, αλλά η ελεύθερη αγορά...
Με διάφορες στρεβλώσεις άλλες πιο φανερές άλλες πιο «έντεχνα» δοσμένες, μέσα από το πρόγραμμα του σχολείου βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια να διαμορφωθούν οι συνειδήσεις των μαθητών, αυριανών εργαζομένων και «ενεργών πολιτών» κατά την έκφραση που χρησιμοποιείται, στα μέτρα του συστήματος. Από τη μια να διδάσκονται την υποταγή και από την άλλη να μην ξεχωρίζουν την αλήθεια από το ψέμα, τις δικές τους ανάγκες από τα οράματα του μεγάλου κεφαλαίου...
Για το ρόλο της «Ιερής Συμμαχίας» (20/3/2007)
«Ιερά Συμμαχία: Συμμαχία που δημιουργείται το 1814, μεταξύ της Αυστρίας, Ρωσίας, Πρωσίας, Αγγλίας και Γαλλίας, με στόχο τη διατήρηση της τάξης και των συνόρων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών».
(Ιστορία Στ' Δημοτικού, κεφάλαιο «Η έκβαση του αγώνα», σελ. 56)
Καταρχήν, όπως μπορεί να επιβεβαιώσει κάθε ιστορικός, η Ιερά Συμμαχία δεν ιδρύθηκε το 1814 αλλά το 1815, μετά την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλώ, και ήταν τριμερής, αποτελούμενη από τη Ρωσία, την Αυστρία και την Πρωσία. Αν είχε ιδρυθεί το 1814, θα αντιμετωπίζαμε το παράλογο να συμμετέχει σε μια συμμαχία μια χώρα (η Γαλλία) που βρισκόταν σε... εμπόλεμη κατάσταση με τους... συμμάχους της. Αργότερα διευρύνεται με τη συμμετοχή των άλλων δύο χωρών, της Αγγλίας και της Γαλλίας. Αυτά για το ιστοριογραφικό μέρος...
Σε ό,τι αφορά το ιδεολογικό που είναι και το πιο κύριο, είναι αξιοσημείωτο πως απαλείφεται εντελώς ο καταφανώς αντιδραστικός, αντεπαναστατικός χαραχτήρας του συνασπισμού. «Διατήρηση της τάξης και των συνόρων» χαρακτηρίζεται ο στόχος της πολιτικής μιας συμμαχίας που θεωρεί οποιοδήποτε επαναστατικό κίνημα, κοινωνικό ή εθνικοαπελευθερωτικό «εκπορευόμενο από το Σατανά» και που κρατά για τον εαυτό της το δικαίωμα να επεμβαίνει ένοπλα σε κάθε εστία αντίστασης στη νικηφόρα, την εποχή εκείνη, αντεπανάσταση και να πνίγει τους λαούς στο αίμα.
Οσον αφορά, τώρα, την ίδια τη θέση των Δυνάμεων απέναντι στην Επανάσταση, είναι εντελώς ασαφής ο ρόλος που έπαιξε κάθε μία χωριστά, καθώς και τα συμφέροντα που τον υπαγόρευσαν (στη σελίδα 64 αρκετά απρόσωπα αναφέρεται ότι ορίζονται «Εγγυήτριες δυνάμεις» για το νεοσύστατο ελληνικό κράτος), ενώ το πρόσημο που μπαίνει στη δράση τους είναι συνολικά θετικό. Το τι σημαίνει η ύπαρξη εγγυητριών δυνάμεων για ένα ανεξάρτητο κράτος, το έχει ζήσει και εξακολουθεί να το ζει η Κυπριακή Δημοκρατία... Με βάση και τα παραπάνω, παρατηρεί κανείς πως το παιδί δε βοηθιέται να κατανοήσει τι σήμανε ιστορικά, για την ανάπτυξη σε όλα τα επίπεδα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, η ύπαρξη αυτής της τριπλής εγγύησης, με δεδομένη μάλιστα την πάγια, εντελώς ετεροβαρή, σύνδεση της ελληνικής αστικής τάξης με τη Μεγάλη Βρετανία.
Για την πληρέστερη παρουσίαση του ζητήματος του ρόλου των ξένων δυνάμεων, σκόπιμη θα ήταν ακόμα η αναφορά - που απουσιάζει από το βιβλίο - στην ίδρυση των τριών πρώτων ελληνικών κομμάτων, που έφεραν τα ονόματα των τριών «προστάτιδων» δυνάμεων (Αγγλικό, Γαλλικό, Ρωσικό) και στην πραγματικότητα πρακτόρευαν τα αντίστοιχα συμφέροντα, πέρα και από τις συγκεκριμένες κοινωνικοταξικές τους αναφορές στον ελλαδικό χώρο (π.χ. το Αγγλικό κόμμα είναι το στενότερα δεμένο με τα συμφέροντα του αγγλικού κεφαλαίου, ενώ το Ρωσικό συγκεντρώνει γενικά τα λαϊκότερα στοιχεία).
(Οι πηγές προέρχονται από άρθρο της Δώρας Μόσχου, εκπαιδευτικού - ιστορικού - μέλους του ΔΣ του ΚΜΕ, το οποίο θα δημοσιευτεί στο επόμενο τεύχος του περιοδικού «Θέματα Παιδείας»)
Επιλεκτική μνήμη στην ιστορία του εμφυλίου (27/3/2007)
«Στις αρχές του 1944, ενώ η απελευθέρωση της Ελλάδας πλησιάζει, οι αντιθέσεις ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις μεγαλώνουν. Οι αντιθέσεις αυτές εκφράζονται με συγκρούσεις ανάμεσα στις αντιστασιακές οργανώσεις. Η απελευθέρωση βρίσκει, έτσι, την Ελλάδα χωρισμένη στα δύο. Από τη μια μεριά είναι το ΕΑΜ, το οποίο, από το Μάρτη του 1944 έχει σχηματίσει την "Κυβέρνηση του Βουνού". Από την άλλη, βρίσκεται η εξόριστη ελληνική Κυβέρνηση του βασιλιά, ο ΕΔΕΣ και η ΕΚΚΑ. Η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, η οποία σχηματίζεται από τις δύο παραπάνω κυβερνήσεις, δεν καταφέρνει να αποτρέψει τον Εμφύλιο Πόλεμο, που ξεσπά το 1946, ανάμεσα στο δημοκρατικό στρατό και την κυβέρνηση. Τον Οκτώβριο του 1949 ο Εμφύλιος πόλεμος ολοκληρώνεται με την ήττα του δημοκρατικού στρατού, πολλές χιλιάδες θύματα και μεγάλες καταστροφές».
(Ιστορία Στ' Δημοτικού, σελ. 112 «Κατοχή, Αντίσταση και Εμφύλιος πόλεμος)
Στο απόσπασμα αυτό δεν υπάρχει η παραμικρή μνεία για την ταξική φύση της αντιπαράθεσης και των συγκρούσεων που ξεσπούν στην κατεχόμενη Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης, αλλά και για την ταξική φύση του ίδιου του εμφυλίου πολέμου. Απουσιάζει όμως και κάτι άλλο εξίσου σημαντικό: ο ρόλος του βρετανικού (και αργότερα του αμερικάνικου) ιμπεριαλισμού στη στήριξη της ντόπιας αστικής τάξης και στη διασφάλιση των ευρύτερων συμφερόντων του στην περιοχή. Μια στήριξη που εκφράστηκε με χαρακτηριστικό τρόπο όταν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος υποδεχόταν τον Αμερικανό στρατηγό Βαν Φλιτ το Φλεβάρη του 1948 με τη φράση «Στρατηγέ καλώς ήρθατε στο σπίτι σας... Ιδού ο στρατός σας», δείχνοντας τον κυβερνητικό στρατό.
Στο παράλληλο σύμπαν του εγχειριδίου της 6ης Δημοτικού, όπου οι βόμβες πέφτουν μόνες τους (όπως π.χ. οι βόμβες στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι για τις οποίες στο βιβλίο δεν αναφέρεται πουθενά ποιος και γιατί τις έριξε), η βορειοανατολική Ευρώπη είναι μια τρύπα στο χάρτη της ιστορίας, ποτέ οι Βρετανοί δεν υπέθαλψαν τις συγκρούσεις ανάμεσα στις ελληνικές αντιστασιακές οργανώσεις, ποτέ δεν έγινε η βρετανική επέμβαση του Δεκέμβρη του '44, δεν υπήρξε ποτέ η ελληνική «Ματωμένη Κυριακή», βρετανικά πολυβολεία δε στήθηκαν στην Ακρόπολη και ο λαός της Αθήνας δεν αντιστάθηκε ποτέ στο νέο καταχτητή και στην ντόπια αστική τάξη, που γύρισε με την πρόθεση να «καρπωθεί το αίμα των άλλων». Ποτέ ο Αιμίλιος Βεάκης δεν έστησε οδοφράγματα στην Κυψέλη και ποτέ ο «Ιερός Λόχος των Φοιτητών», ο «Λόρδος Μπάιρον», δεν περιφρούρησε την πύλη του Πολυτεχνείου. Ποτέ δεν έπεσαν στα ελληνικά βουνά οι βόμβες ναπάλμ, σε πειραματικό στάδιο ακόμη, ώστε να μπορέσουν να τις χρησιμοποιήσουν βελτιωμένες αργότερα οι ΗΠΑ, σε χώρες όπως, για παράδειγμα, το Βιετνάμ.
(Ως πηγή χρησιμοποιήθηκε άρθρο της Δώρας Μόσχου, εκπαιδευτικού - ιστορικού - μέλους του ΔΣ του ΚΜΕ, το οποίο θα δημοσιευτεί στο τεύχος 27 του περιοδικού «Θέματα Παιδείας»).
«Ανεπαρκές» το ενιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα... (28/3/2007)
«Ο πρώτος στόχος που θέτει η κοινωνία του 21ου αιώνα για την αλλαγή του σχολείου, είναι η εκπαίδευση να αρχίζει με βάση τις ανάγκες του μαθητή. Αντί δηλαδή το παιδί να προσαρμόζεται σε ένα πρόγραμμα σπουδών, θα πρέπει το πρόγραμμα αυτό να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του παιδιού. Οι πολυπληθείς τάξεις παιδιών με το ενιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα και σύστημα βαθμολόγησης, κρίνονται πλέον ανεπαρκείς και ζητούνται αλλαγές που θα επιτρέψουν την κάλυψη των αναγκών κάθε παιδιού, τώρα και στο μέλλον».
Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου, 4η Ενότητα, σελ. 61.
Μπορεί η ενότητα να είναι αφιερωμένη στο να εξετάσουν οι μαθητές τις διαθέσεις των ρημάτων ωστόσο το παραπάνω κείμενο μάλλον τις διαθέσεις του μεγάλου κεφαλαίου για πολυδιάσπαση της εκπαίδευσης εκφράζει. Πρόκειται για απόσπασμα από διασκευασμένο κείμενο που δημοσιεύτηκε σε καθημερινή εφημερίδα και αναφέρεται στις αλλαγές που φέρνουν στην εκπαίδευση οι νέες τεχνολογίες και ανάμεσα σε άλλα παρουσιάζονται και τα σχέδια για κατάργηση της ενιαίας παροχής εκπαίδευσης σε όλα τα παιδιά αλλά και περιγράφεται το μοντέλο της οικοδόμησης της γνώσης από το ίδιο το παιδί που, παρά το ότι ακούγεται όμορφο, στην πραγματικότητα είναι συνώνυμο της κατάργησης της επιστημονικής γνώσης και της καλλιέργειας τελικά σύγχυσης στα μυαλά των μικρών μαθητών.
Η κατάργηση του ενιαίου χαρακτήρα του σχολικού προγράμματος είναι ένα από τα θέματα που βρίσκονται σε αναμονή για να εφαρμοστούν, αφού ΕΕ και ΟΟΣΑ πιέζουν για ένα τέτοιο σύστημα με πρόσχημα την ικανοποίηση των «αναγκών του κάθε μαθητή», στην πραγματικότητα όμως επειδή κάτι τέτοιο υπηρετεί καλύτερα το εκπαιδευτικό μοντέλο που θέλει η αγορά. Τέτοιοι σχεδιασμοί αποτυπώνονται στο πόρισμα του ΕΣΥΠ για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση όπου προβλέπει πως το σχολικό πρόγραμμα του Γυμνασίου θα διχοτομείται σε δύο ζώνες, όπως γίνεται ήδη στο Δημοτικό, όπου η μία περιλαμβάνει κοινά για όλους μαθήματα, ενώ η άλλη (ευέλικτη ζώνη) θα διαμορφώνεται «τοπικά» σε κάθε σχολείο. Η πρώτη ζώνη θα αποτελείται από ένα βασικό προσδιοριζόμενο «κεντρικά» κορμό μαθημάτων, η δε ελεύθερη ή ευέλικτη ζώνη θα διαφοροποιείται «τοπικά» και «θα λειτουργεί υποστηρικτικά με σκοπό την ανάλυση σε μεγαλύτερο βάθος των θεμάτων που εξετάζει το κυρίως πρόγραμμα». Ολα αυτά σημαίνουν ότι το σχολικό πρόγραμμα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης (Δημοτικό, Γυμνάσιο) θα διαμορφώνεται στην πραγματικότητα σε ευθεία αντιστοιχία με την οικονομική δυνατότητα και την ταξική προέλευση του μαθητικού πληθυσμού. Στην «ανοιχτή» ζώνη, οι κοινωνικά και μορφωτικά αδύναμοι μαθητές θα ψευτοαπασχολούνται σε ένα φτηνό πρόγραμμα «ευκολότερων» και πιο προσιτών στις κοινωνικές εμπειρίες τους δραστηριοτήτων όπως π.χ. ιχνογραφία, ωδική, κατασκευές ή και σε τίποτα από όλα αυτά. Αντίθετα οι γόνοι των ευνοημένων κοινωνικών στρωμάτων - όντας από το περιβάλλον τους εξοικειωμένοι ή υποστηριζόμενοι από τα «ιδιαίτερα» μαθήματα - θα ακολουθούν ένα απαιτητικό θεωρητικό πρόγραμμα που θα συμπληρώνει τις γνώσεις τους και θα ενισχύει τις επιδόσεις τους στη γλώσσα, στα μαθηματικά και σε άλλα μαθήματα της γενικής παιδείας.
Σε ατμόσφαιρα «χαράς» και συγκρούσεων (29/3/2007)
«Το 14ο αιώνα ξεκινά από την Ιταλία η καλλιτεχνική και πνευματική κίνηση, που ονομάζεται Αναγέννηση, και μέχρι το 16ο αιώνα εξαπλώνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μέσα σε μια ατμόσφαιρα χαράς οι άνθρωποι δημιουργούν σπουδαία έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, αρχιτεκτονικής και λογοτεχνίας. Εμπνέονται από τον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό και φέρνουν πάλι, όπως στην αρχαιότητα, τον άνθρωπο στο επίκεντρο της δημιουργίας και της σκέψης».
(Ιστορία Στ' Δημοτικού, 1η Ενότητα, «Η Ευρώπη στα νεότερα χρόνια», σελ. 2).
Το βιβλίο ξεκινά με το κεφάλαιο «Η γένεση των νεότερων χρόνων», στο οποίο κατορθώνει να συμπυκνώσει σε μισή περίπου σελίδα την Αναγέννηση και τη θρησκευτική Μεταρρύθμιση. Ορίζει ως Αναγέννηση την καλλιτεχνική και πνευματική κίνηση που ξεκινά από την Ιταλία το 14ο αιώνα και, μέχρι το 16ο, εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη... Αυτή όμως η κίνηση είχε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό φορέα, την ανερχόμενη αστική τάξη και τις αναπτυσσόμενες καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής: αυτή η - ουσιαστική - πλευρά της Αναγέννησης είναι απολύτως εξαφανισμένη από το βιβλίο. Δεν μπορεί επίσης να μείνει ασχολίαστη η ακόλουθη πρόταση: «Μέσα σε μια ατμόσφαιρα χαράς, δημιουργούν σπουδαία έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, αρχιτεκτονικής και λογοτεχνίας». Οποιος έχει διαβάσει τη «Θεία Κωμωδία» του Δάντη (και ιδιαίτερα τη ζοφερή Κόλαση), όπου μεταξύ άλλων αποτυπώνεται η διαπάλη ανάμεσα στις ιταλικές πόλεις, αλλά και οι σκληρές πολιτικές έριδες στην πατρίδα του Φλωρεντία, αντιλαμβάνεται ότι αυτή η χαρά... δεν είναι τόσο γενικευμένη. Στο δε «Δεκαήμερο» του Βοκάκιου, τις πραγματικά σκαμπρόζικες ιστορίες υποτίθεται ότι αφηγείται μια παρέα που έχει καταφύγει στην εξοχή, για να γλιτώσει από το μιασματικό αέρα της προσβεβλημένης από πανώλη Φλωρεντίας.
Οξεία ταξική και πολιτική διαπάλη ανάμεσα στην αριστοκρατία και την αστική τάξη - οπωσδήποτε προοδευτική την εποχή αυτή. Πόλεμοι και καταχτήσεις των νέων χωρών που διεξάγονται με αγριότητα όχι λιγότερη από αυτή του Μεσαίωνα: γενικευμένες επιδημίες, ληστρικές μέθοδοι συσσώρευσης, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και την πειρατεία. Η Αναγέννηση, όπως κάθε τι καινούριο, φέρνει οπωσδήποτε μαζί της ένα νέο, προοδευτικό, φιλελεύθερο σε σχέση με τα μεσαιωνικά χρόνια πνεύμα, αλλά φέρνει μαζί της και όλα τα παραπάνω, όπως σε τελευταία ανάλυση κάθε εποχή μετάβασης από τον ένα κοινωνικο-οικονομικό σχηματισμό στον επόμενο. Δε θα πρέπει βέβαια μ' αυτήν ακριβώς την ορολογία να διδάσκεται η ιστορία της περιόδου σε δωδεκάχρονα παιδιά, αλλά και αυτή η «ατμόσφαιρα χαράς» και η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στις κοινωνικές δομές και στον ταξικό φορέα της Αναγέννησης, μάλλον δεν ανταποκρίνεται στην επιστημονικότητα του πονήματος, για την οποία κόπτονται συντάκτες και υποστηρικτές του.
(Ως πηγή χρησιμοποιήθηκε άρθρο της Δώρας Μόσχου, εκπαιδευτικού - ιστορικού - μέλους του ΔΣ του ΚΜΕ, το οποίο θα δημοσιευτεί στο τεύχος 27 του περιοδικού «Θέματα Παιδείας»).
Ανοχή ή εξισλαμισμός; (31/3/2007)
«Σύμφωνα με τον Ισλαμικό Νόμο οι ορθόδοξοι χριστιανοί των κατακτημένων περιοχών αποτελούν αναγνωρισμένη πολιτική ομάδα. Ηγέτης τους είναι ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης και έχει ειδικά προνόμια. Φροντίζει τις εκκλησιαστικές υποθέσεις αλλά και θέματα σχετικά με την οικογένεια και την εκπαίδευση. Η έδρα του είναι στο Φανάρι, όπου σταδιακά δημιουργείται ισχυρή ελληνική συνοικία»
Ιστορία Στ' Δημοτικού σελ. 18
«Οι Οθωμανοί με τον Ιερό Πόλεμο που διεξάγουν, έχουν ως στόχο την εξάπλωση της ισλαμικής θρησκείας». (...) «Ιερός Πόλεμος: πόλεμος εναντίον αυτών που δεν πιστεύουν στο Μωάμεθ».
Ιστορία Στ' Δημοτικού σελ. 30
Ενώ στο πρώτο απόσπασμα σωστά αναφέρεται ότι ο πατριάρχης διατηρεί ειδικά προνόμια και ασχολείται με τις εκκλησιαστικές υποθέσεις, στις επόμενες σελίδες του βιβλίου διαβάζουμε ότι οι Οθωμανοί κάνουν πόλεμο ενάντια σε όσους δεν πιστεύουν στο Μωάμεθ. Τι συμβαίνει από τα δύο τελικά; Οι Οθωμανοί σέβονται και αναγνωρίζουν τις άλλες, πλην μουσουλμανισμού, θρησκείες ή προσπαθούν με τον Ιερό Πόλεμο να εξαπλώσουν το Ισλάμ; Η ιστορική πραγματικότητα είναι ότι οι Οθωμανοί υπήρξαν όντως ανεχτικοί απέναντι στις άλλες θρησκείες. Ο αντιδραστικός χαραχτήρας του καθεστώτος τους - που γίνεται όντως ασφυχτικός μετά το τέλος των καταχτήσεων - οφείλεται στο ότι οικοδομούν τη φεουδαρχία όταν ο υπόλοιπος κόσμος περνά στον καπιταλισμό. Βρίσκονται δηλαδή, ένα ιστορικό βήμα πίσω από τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό αποτυπώνεται και στην ίδια τη διοίκηση, που ασκείται με τρόπο απολυταρχικό και δεσποτικό. Πέρα από αυτό, οι καταχτήσεις και η επέκταση των Οθωμανών γίνεται χωρίς τη χρήση του ιδεολογικού εργαλείου του «Ιερού Πολέμου» (πρόκειται για εργαλείο που χρησιμοποίησαν οι Αραβες κατά τον 7ο και 8ο αιώνα). Ενώ λοιπόν, σε γενικές γραμμές, το βιβλίο παρουσιάζει την οθωμανική κυριαρχία ως μάλλον ήπια, αποδίδει στους Οθωμανούς ένα στοιχείο που δεν το είχαν. Κατά σύμπτωση, οι φορείς αυτού του στοιχείου σήμερα (και ανεξάρτητα από τη θέση που μπορεί να έχει κανείς απέναντί τους) αποτελούν βασικούς και δηλωμένους στόχους των κυρίαρχων δυνάμεων του ιμπεριαλιστικού συστήματος...
Το παραπάνω είναι ένα πολύ απλό παράδειγμα των συγχύσεων που δημιουργεί το συγκεκριμένο βιβλίο στις παιδικές συνειδήσεις, μέσα από λάθη, αντιφάσεις και ανακρίβειες που δεν είμαστε σίγουροι ότι είναι τυχαίες και αθώες.
(Ως πηγή χρησιμοποιήθηκε άρθρο της Δώρας Μόσχου, εκπαιδευτικού - ιστορικού - μέλους του ΔΣ του ΚΜΕ, το οποίο θα δημοσιευτεί στο τεύχος 27 του περιοδικού «Θέματα Παιδείας»).
Νέα από το Π.Α.ΜΕ
Τελευταία νέα
